PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

düstriden söz etmek olası değildi, temel ihtiyaç maddeleri bile ithal edilmekzorundaydı, yatırım yapacak güçte kapital sahibi insanların sayısıhemen hemen yok gibiydi, üretim konusunda yeterli bilgiye sahip yetişmişeleman yoktu, demiryolları, limanlar, büyük kentlerin alt yapıları v.s.yabancı firmalar tarafından işletiliyordu. Bu nedenler dolayısıyla da devletkasasına giren bir gelir yoktu. Buna ek yük olarak da Osmanlı borçlarınınuzun bir süre ödenmesi gerekiyordu. Yeni devlet bu borçlar altındaezilmekteydi.Durumun bu derece acı ve ciddî olduğu ve Lozan antlaşmasınınhenüz yapılmadığı bir tarihte, Şubat 1923'te, Atatürk İzmir İktisat Kongresi'nitopladı. O, bu kongrede iktisadî hedeflerin öncelikliğini şu sözlerledile getiriyordu: "Askerî ve siyasî zaferler ne kadar büyük olurlarsa olsunlar,eğer bunlar iktisadî zaferlerle taçlandırılmazsa, yaratılan zaferlersürekli olamaz, kısa bir süre sonra söner. Bu bakımdan, en güçlü ve parlakzaferimizin sağlayacağı bayındırlık yararlarını saptayabilmek için, iktisadiyatımızın,iktisadî egemenliğimizin sağlanması, güçlendirilmesi veyaygınlaştırılması şarttır".Atatürk, bu anlamda varlıklı kimseleri yatırım yapmaya çağırıyordu.Ancak, o tarihte, varlıklı kimselerin sayısı yok denecek kadar azdı.Şunu da unutmamak gerekir: Halkçı bir siyaset izleyen Atatürk, elbettekimeydanı sadece zengin tabakaya bırakmazdı. Yabancılardan borç almayı-ulusal onurun zedelenmemesi, bağımsızlığa gölge düşürülmemesi veemperyalist ülkelerin tuzağına düşülmemesi için— düşünmüyordu.Tüm bu nedenlerden dolayı, devletin iktisadî yaşama müdahalesi kaçınılmazoluyordu.İzmir İktisat Kongresi'nde yeni devletin tez elden alması gereken önlemlerşöyle sıralanıyordu: Vergi sisteminde reform, yeni kredi kurumlarınındüzenlenmesi, ulaştırma sorununun çözülmesi, topraksız köylüyetoprak dağıtımı, ticarî spekülasyonlara engel olunması, yeraltı kaynaklarınınişletilmesi, yerli sanayiciyi gümrük vergileriyle korumaya gidilmesi,bunlara ilişkin yeni yasaların çıkarılması...İzmir İktisat Kongresinde alınan bu kararların ışığında şu önlemleralındı:80- Aşar denilen ağır vergi kaldırılarak, Atatürk'ün "Ulusun efendisi"olarak nitelediği köylü büyük bir yükten kurtarıldı.- Kooperatifler kurularak, aracılara, spekülatörlere fırsat verilmedi.- Ziraat Bankası geliştirildi, sermayesi arttırıldı ve bu bankanın kaynaklarındançok küçük faiz karşılığı küçük krediler sağlanarak,köylüyü özendirici önlemler alındı. Afetler ve benzeri nedenlerlezarara uğramış olan köylünün borçlarını erteleme gerçekleştirildi.