- Page 1: De classis Edam, 1572-1650 Opbouw v
- Page 4 and 5: ISBN 978 90 8659 250 0 Copyright ©
- Page 6 and 7: promotor: prof.dr. G.J. Schutte
- Page 8 and 9: Sinds oktober 1997 ben ik werkzaam
- Page 10 and 11: IV Wezel en Emden vergeleken Kerk e
- Page 14 and 15: Inleiding Het jaar 1572 vormt een k
- Page 16 and 17: de regio naar de stad verplaatst. V
- Page 18 and 19: pragmatische overwegingen plaats wa
- Page 20 and 21: verhoudingen die erin resulteerden
- Page 22 and 23: een duidelijk herkenbare gemeenscha
- Page 24 and 25: van de classis en aangevuld met inf
- Page 26 and 27: college in het Noorderkwartier moch
- Page 28 and 29: uitoefening van de lage justitie in
- Page 30 and 31: ijeen te Enkhuizen, nadat zo noteer
- Page 32 and 33: Om de predikanten, de ambtsdragers
- Page 34 and 35: Hoofdstuk 1: Proloog: vroeg-reforma
- Page 36 and 37: Voor mijn beschrijving van de relig
- Page 38 and 39: Dit laatste blijkt uit een rekening
- Page 40 and 41: De lokale overheid excuseerde zich
- Page 42 and 43: kleine kapel; een terminarishuis, e
- Page 44 and 45: Beukelsz van Leiden en Jan Mathijsz
- Page 46 and 47: het betalen van een geldboete, soms
- Page 48 and 49: dopers. Uit zijn rapporten blijkt d
- Page 50 and 51: aanhang in Hoorn. 102 Omgekeerd hor
- Page 52 and 53: vervolgingen. Zodra het tij keerde,
- Page 54 and 55: gezien het feit dat slechts één h
- Page 56 and 57: dat hij niet wist of Ariaen de Hout
- Page 58 and 59: Decavele tekent hierbij aan dat lan
- Page 60 and 61: in Holland, waarbinnen de kernen va
- Page 62 and 63:
Naast die notitie van de landvoogde
- Page 64 and 65:
echter niet zonder problemen 'alsoe
- Page 66 and 67:
Tegenover deze gereformeerde gemeen
- Page 68 and 69:
kerkmeesters bij deze beide dienste
- Page 70 and 71:
In Ransdorp zien we dus een soortge
- Page 72 and 73:
Men had vanuit Zuiderwoude niet all
- Page 74 and 75:
Anders dan in Edam en Purmerend was
- Page 76 and 77:
Juriaensz, doopsgezind leraar uit R
- Page 78 and 79:
ook hierdoor het doopsgezinde gelui
- Page 80 and 81:
Om dit te begrijpen moeten we ons a
- Page 82 and 83:
eeldenstormen aanwezig was. 280 Ook
- Page 84 and 85:
mochten worden. De vluchtelingen we
- Page 86 and 87:
heeft plaatsgevonden en niet bijvoo
- Page 88 and 89:
de opzet van Wezel was dus wel een
- Page 90 and 91:
De kerkorde van Emden Hoewel er in
- Page 92 and 93:
In de Emdense kerkorde wordt kortom
- Page 94 and 95:
geblokkeerd werd door kapers. Voort
- Page 96 and 97:
zelfde is als het latere vroedschap
- Page 98 and 99:
ingang van datzelfde jaar 1572. 82
- Page 100 and 101:
Edam niet nodig omdat hier een gere
- Page 102 and 103:
Naarden trok Don Fadrique naar Amst
- Page 104 and 105:
De toenemende polarisatie onder dru
- Page 106 and 107:
In het Unietraktaat wordt een driet
- Page 108 and 109:
Vooral R.H. Bremmer heeft de aandac
- Page 110 and 111:
gereformeerde gemeenten uit de gron
- Page 112 and 113:
werd, net als de besluiten van de v
- Page 114 and 115:
epalingen aangaande de relatie tuss
- Page 116 and 117:
inmenging van overheidswege afgewez
- Page 118 and 119:
het beste alleen kinderen van lidma
- Page 120 and 121:
snel een scheiding van tafel en bed
- Page 122 and 123:
thema's van de volgende hoofdstukke
- Page 124 and 125:
predikantsplaatsen in de classis. I
- Page 126 and 127:
de opbouw van de kerkelijke organis
- Page 128 and 129:
het aantal vergaderingen met ouderl
- Page 130 and 131:
der ghener die ten Avontmael ghewee
- Page 132 and 133:
Oosthuizen, Beets en Wormer gevesti
- Page 134 and 135:
synode in 1600 nog in met de doop v
- Page 136 and 137:
deze opstelling niet gedurende de h
- Page 138 and 139:
In hoeverre in Noord-Holland het ge
- Page 140 and 141:
zittende predikant Samuel Bartholdi
- Page 142 and 143:
Ook Middelie, in combinatie met Kwa
- Page 144 and 145:
lijk zwaar ervaren. 23 Dit alles we
- Page 146 and 147:
de lokale verhoudingen dermate dat
- Page 148 and 149:
geschikt, waarna pas weer in 1650 p
- Page 150 and 151:
predikant kon beschikken. Net als O
- Page 152 and 153:
schoolmeester van Broek in Waterlan
- Page 154 and 155:
combinatie Broek in Waterland/ Zuid
- Page 156 and 157:
ehalve gedurende de hooitijd, wat t
- Page 158 and 159:
financiële steun teneinde de verga
- Page 160 and 161:
Als laatste illustratie van de rol
- Page 162 and 163:
worden naar bijzondere taken, als h
- Page 164 and 165:
de combinatiegemeente, vaak gekoppe
- Page 166 and 167:
Omgekeerd nam het aantal predikante
- Page 168 and 169:
predikanten die tussen 1630 en 1640
- Page 170 and 171:
alleen in het begin, maar in ieder
- Page 172 and 173:
Op de gewone classisvergaderingen w
- Page 174 and 175:
Nadat alle algemene en lokale zaken
- Page 176 and 177:
Naast deze vergaderingen zonder oud
- Page 178 and 179:
eroepingsprocedures assisteerden 20
- Page 180 and 181:
3.4. Deelname aan de classisvergade
- Page 182 and 183:
permissie geen rol van betekenis. O
- Page 184 and 185:
Kijken we naar de andere dorpen en
- Page 186 and 187:
Christiaen Dircksz Harlaeus diende
- Page 188 and 189:
onafgebroken hanteerde. In de jaren
- Page 190 and 191:
leden als Monnickendam en Purmerend
- Page 192 and 193:
maal) en ds. Staphorstius (acht maa
- Page 194 and 195:
Hoofdstuk 4: De classis en de kerke
- Page 196 and 197:
Kwesties die zowel in de rubriek tu
- Page 198 and 199:
woude. Er is dus maar een gedeeltel
- Page 200 and 201:
kerkenraad in kwestie verdedigde zi
- Page 202 and 203:
toestemming kreeg om hem de ban aan
- Page 204 and 205:
Monnickendam afkomstig waren. 41 He
- Page 206 and 207:
De classis Edam koos dus lange tijd
- Page 208 and 209:
tucht in aanraking kwam te kunnen v
- Page 210 and 211:
eleving van de gemeenschap werd daa
- Page 212 and 213:
klonken 71 en vanaf 1643 werd in de
- Page 214 and 215:
joden of heidense landlopers. 80 De
- Page 216 and 217:
wilde in 1635 graag belijdenis doen
- Page 218 and 219:
ediening van de kinderdoop. Zo lere
- Page 220 and 221:
wat het totaal op 45 brengt. De vra
- Page 222 and 223:
etreffende predikant ondervraagd. Z
- Page 224 and 225:
dienst collecteerden. Na de verkreg
- Page 226 and 227:
magistraat op te roepen, om een act
- Page 228 and 229:
niet vrijwillig vertrekken. De Edam
- Page 230 and 231:
we, verspreid over de hele periode,
- Page 232 and 233:
de kosten voor vervoer en verblijf
- Page 234 and 235:
Gemiddeld één à twee per jaar du
- Page 236 and 237:
kerkenraad hadden voorgelegd. Waren
- Page 238 and 239:
Deze niet met name genoemde persone
- Page 240 and 241:
hem daarom liever kwijt dan rijk. N
- Page 242 and 243:
Nicolaas Bodecherus van Zuiderwoude
- Page 244 and 245:
voorbeden gedaan voor overheden, he
- Page 246 and 247:
zaken en slechts onder protest de s
- Page 248 and 249:
voorwendselen tot predikant bevesti
- Page 250 and 251:
Bodecherus nog ten minste een jaar
- Page 252 and 253:
5.1. Beroepingsprocedures Zodra er
- Page 254 and 255:
classisdelegaties bij het preken in
- Page 256 and 257:
Broek in Waterland werd een zelfde
- Page 258 and 259:
In al deze zaken heeft de classis d
- Page 260 and 261:
1622, 1629 en 1633 werden nadrukkel
- Page 262 and 263:
van Broek in Waterland op het oog h
- Page 264 and 265:
Edam, waar beiden wel hun preparato
- Page 266 and 267:
kerken de toelating tot het predika
- Page 268 and 269:
Dezelfde punten stonden ook in late
- Page 270 and 271:
classispredikanten uitgelegd op wel
- Page 272 and 273:
Johannes de Roo 125 , Lucas Christi
- Page 274 and 275:
geen anderen, bekwaam tot de dienst
- Page 276 and 277:
eind bijwoonde én dat de onderling
- Page 278 and 279:
personen ook beurzen stichtten en o
- Page 280 and 281:
Martinus Bruno, zoon van de Edamse
- Page 282 and 283:
hij niet onder voorwaarden, maar vo
- Page 284 and 285:
alleen Daniël Meusevoet een propos
- Page 286 and 287:
Vanuit Edam werd er in datzelfde ja
- Page 288 and 289:
classis in bescherming werden genom
- Page 290 and 291:
zodat de kerk nog maar half vol zat
- Page 292 and 293:
met een lokale ouderling mocht een
- Page 294 and 295:
classis, voor wie in 1620 van kerke
- Page 296 and 297:
verbonden. Men besloot tot verder o
- Page 298 and 299:
kansel. 268 Zeven maanden later was
- Page 300 and 301:
opnieuw een beroep ontving en accep
- Page 302 and 303:
uitgebracht vanuit Hoogwoud. 286 De
- Page 304 and 305:
deze dorpen, net als Warder daarnaa
- Page 306 and 307:
verslag in de hand van de daaropvol
- Page 308 and 309:
en Enkhuizen, die eveneens vanaf he
- Page 310 and 311:
Triglandus vertrok in 1634 naar Lei
- Page 312 and 313:
namens de Staten van Holland in de
- Page 314 and 315:
Hoe loyaal of hoe onafhankelijk ste
- Page 316 and 317:
Zetten we de cijfers op een rijtje
- Page 318 and 319:
6.2. Inhoudelijke inbreng vanuit de
- Page 320 and 321:
Hoorn 13 12,4% 13 1 Alkmaar 12 11,4
- Page 322 and 323:
Een zelfde totaaltelling kan ook ge
- Page 324 and 325:
onoplosbare problemen mee, omdat me
- Page 326 and 327:
Edam bleef zich als kleinste classi
- Page 328 and 329:
Iets dergelijks is ook te zien in 1
- Page 330 and 331:
‘libertijnen’ 80 , verwierpen d
- Page 332 and 333:
‘resolutie tot de vrede der kerck
- Page 334 and 335:
Deze geschillen bereikten in ieder
- Page 336 and 337:
Maar niet alleen de classis Enkhuiz
- Page 338 and 339:
Volgens opgave van Evenhuis, gebase
- Page 340 and 341:
1653). Zoals in hoofdstuk 3 is besc
- Page 342 and 343:
synode, tal van dringende oproepen
- Page 344 and 345:
verschuivingen in de tijd voor. Maa
- Page 346 and 347:
classes ergens van vonden. Bovendie
- Page 348 and 349:
van de waarden en normen. 2 Welke k
- Page 350 and 351:
stadsorganisten, hun aanstellingen,
- Page 352 and 353:
Met de lengte van de diensten hield
- Page 354 and 355:
is van een uitstel in verband met d
- Page 356 and 357:
gestoord dat tot een verfbeurt werd
- Page 358 and 359:
Het synodale beleid tot 1586 Het be
- Page 360 and 361:
‘jaerlicxe alimentatie’; en and
- Page 362 and 363:
synodale acta van 1637. 81 Ook van
- Page 364 and 365:
1630 droeve berichten klonken vanui
- Page 366 and 367:
zijn hardnekkigheid toestemming voo
- Page 368 and 369:
Vanaf 1620 werd bij de bespreking v
- Page 370 and 371:
synode om de ‘grootte vrijheyt di
- Page 372 and 373:
overtredingen, zodat het in Edam wa
- Page 374 and 375:
In Monnickendam hield de kerkenraad
- Page 376 and 377:
Nauwelijks een jaar later wordt de
- Page 378 and 379:
De langdurige afwezigheid van katho
- Page 380 and 381:
lidmaten versterken en ten slotte w
- Page 382 and 383:
het schriftelijk weerleggen van de
- Page 384 and 385:
Overzien we de gehele periode, dan
- Page 386 and 387:
weren van mennonitische conventikel
- Page 388 and 389:
was toegestaan om te ‘sweren bij
- Page 390 and 391:
werd nu dus ook genoemd in verband
- Page 392 and 393:
van de gewone gelovigen. Neeltje Co
- Page 394 and 395:
Buiten deze tuchtgevallen om, kwame
- Page 396 and 397:
leiders dit lot deelden is helaas v
- Page 398 and 399:
Drie jaar later werd tijdens de paa
- Page 400 and 401:
Het waren kortom de besten niet die
- Page 402 and 403:
innenskamers te houden en de voorge
- Page 404 and 405:
de aanwezigheid van remonstrantsgez
- Page 406 and 407:
Hoofdstuk 8: Reformatie van het ope
- Page 408 and 409:
voorstellen in, om betere afspraken
- Page 410 and 411:
daarop door de synode vermaand dit
- Page 412 and 413:
daer bruijloft ofte ander vroolijck
- Page 414 and 415:
overheden gepleit werd voor uitbrei
- Page 416 and 417:
vooral dankzij de classes Haarlem,
- Page 418 and 419:
kerk. 61 De synodale aandrang bij d
- Page 420 and 421:
zondagsarbeid toe, incidenteel aang
- Page 422 and 423:
met de lokale jaarmarkt. 84 Uit die
- Page 424 and 425:
schuitvaarder Jacob Martsz en zijn
- Page 426 and 427:
ond de kerk te kaatsen, ‘clootsch
- Page 428 and 429:
of langs de straten en op zondag ma
- Page 430 and 431:
tussen kerkenraad en magistraat daa
- Page 432 and 433:
dus alert op, maar hoefde in eigen
- Page 434 and 435:
en wel uit 1630. In dat jaar zou Bl
- Page 436 and 437:
Tot besluit Afrondend kan geconclud
- Page 438 and 439:
van de gereformeerde kerk in deze p
- Page 440 and 441:
voorkomen en de kerk de kans gaf ha
- Page 442 and 443:
van Edam door zijn Edamse tegenstan
- Page 444 and 445:
De Edamse classis heeft er niet voo
- Page 446 and 447:
gemarginaliseerde minderheid in afz
- Page 448 and 449:
dan groeide de gemeente van 130 lid
- Page 450 and 451:
durfde een groeiend aantal liefhebb
- Page 452 and 453:
Het lidmaatschap van de gereformeer
- Page 454 and 455:
Regio de Zeevang (op chronologische
- Page 456 and 457:
Vervolg regio de Zeevang Naam: Plaa
- Page 458 and 459:
Bijlage II: ‘Ordre der classicale
- Page 460 and 461:
XII Niemant sal oock na genomen res
- Page 462 and 463:
Bijlage III: ‘Articulen voor de s
- Page 464 and 465:
woorden van Jonathan Israel te make
- Page 466 and 467:
Het interne confessionaliseringspro
- Page 468 and 469:
paradox, in the words of Jonathan I
- Page 470 and 471:
outwards. Up to that point, efforts
- Page 472 and 473:
- Inv. nr 66c: idem: 5.4.1626-15.8.
- Page 474 and 475:
Geraadpleegde gedrukte bronnen en l
- Page 476 and 477:
Boschma-Aarnoudse, C., Edam, behoud
- Page 478 and 479:
Driessen, A., ‘Waterland. VI: Mon
- Page 480 and 481:
Hofman, R., Het kerkje op de kaasma
- Page 482 and 483:
predikanten, deel 2: gemeenten, Dor
- Page 484 and 485:
Pollmann, J., ‘The bond of Christ
- Page 486 and 487:
Spaans, J., ‘Religious policies i
- Page 488:
Wolter, J.J., ‘De plaats van de c