De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

classispredikanten uitgelegd op welke punten hij zich verder kon verbeteren en het
classisoordeel werd gaandeweg gunstiger. Maar het wat voorbarige voorstel van de
predikant van Zunderdorp uit 1611 om hem preparatoir te examineren, werd als zijnde
niet gebruikelijk afgewezen en ook de belangstelling van een delegatie uit Aartswoude
in dat zelfde jaar leverde hem geen nieuwe wending in zijn carrière op. Vermeulen bleef
daarna trouw oefenen, maar bereikte de preekstoel niet. 111
Veel beter verging het Willem Zeegersz. In 1601 stelde ds. Houtman van de combinatie
Landsmeer/ Buiksloot/ Watergang voor om Zeegersz te examineren, zodat hij daarna af
en toe in een dienst zou kunnen voorgaan. Het heeft er overigens alle schijn van dat
Houtman zo een reeds bestaande situatie wilde legitimeren: Zeegersz ging al voor in
diensten in Watergang en in het op dat moment onrustige Purmerend, waar men zoals
beschreven, grote problemen met ds. Schagen had. Zeegersz optreden deed de rust ter
plaatse bepaald geen goed en het preken werd hem daarom voorlopig verboden. 112
Uiteindelijk werd in februari 1602 met zijn examen gestart, om zo officieel tot de
publieke preekdienst toegelaten te worden. Zijn examen ging gelijk op met dat van
Barend Hendricksz, schoolmeester en beroepen proponent te Beets/ Oudendijk. Met als
enige verschil dat Zeegersz niet ondervraagd werd over ‘1 de beroepinge der dienaren, 2
van de schryfture, 3 van Godt, vader, soon ende heilige geest, mensweerdinge christi’,
waar het examen van Hendricksz mee opende. 113 Na de laatste propositie door beiden
werd Hendricksz bevestigd als predikant en besloten de classispredikanten over
Zeegersz ‘dat hij alsoe hij niet en is beroepen sal doen noch een propositie’. 114
Het preparatoire examen was dus iets lichter dan het definitieve peremptoire examen,
maar niet zoveel dat dit voor de kandidaten veel verschil uit gemaakt zal hebben in de
voorbereiding, zo leert ons het geval Mr. Coop à Groen. Groen kon in 1610 kiezen
tussen twee verschillende gemeenten. Om met een gerust geweten te kunnen beslissen,
verzocht hij de classis om hem eerst preparatoir te examineren. Hier komen wij deze
aanduiding voor het eerst als zodanig tegen in de classicale acta. Ds. Cornelis Petraeus
van Edam startte het examen. Halverwege debatteerde de vergadering over de vraag of
men voort zou gaan met het lichtere, preparatoire examen of dat men Groen direct ten
volle zou examineren. De vergadering besloot tot het laatste. Het examen werd daarop
voortgezet en de volgende dag met goed gevolg afgerond, waarop de verbaasde
schoolmeester tot de dienst werd toegelaten en uit twee roepende gemeenten kon
kiezen. Op aanraden van de classis koos hij voor de hem bekende combinatie
Landsmeer/ Buiksloot en niet voor die concurrerende gemeente van buiten de eigen
regio. 115
111
Acta van de classis Edam, 21.3.1611, 18.4.1611, 18.4.1611, 30.5.1611, 25.7.1611, 26.9.1611,
10.9.1612, 20.5.1613, 14.9.1615.
112
Acta van de classis Edam, 8.1.1601 en 26 en 27.3.1601 (over de onrust in Purmerend), 6.8.1601
(voorstel om te examineren), 27.8.1601 (voorlopig niet meer voorgaan in Watergang).
113
Acta van de classis Edam, 25.2.1602.
114
Acta van de classis Edam, 11.2.1602, 25.2.1602, 11.3.1602, 9.4.1602, 22.4.1602; in datzelfde jaar
1602 ontving Zeegersz een beroep uit Abbekerk. De classis ging hiermee akkoord, maar gaf de roepende
ouderlingen wel als raad mee deze jongeman niet boven vermogen te belasten, maar in alle billijkheid de
hand te bieden (9.9.1602). Bij Van Lieburg is hij terug te vinden als Wilhelmus Segeri, geboren in
Purmerend ca. 1581, predikant in Abbekerk van 1602 tot aan zijn emeritaat in 1642. Overleden in 1644.
Repertorium, dl 1.
115
Acta van de classis Edam, 17.5.1610, 24.5.1610.
hoofdstuk 5/ pag. 257