De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

eroepingsprocedures assisteerden 202 en lokale problemen probeerden op te lossen. 203 In
het begin lieten de gedeputeerden zich af en toe door enkele andere voorgangers
assisteren, maar na 1602 komen we dit niet meer tegen in de acta. 204 Wel werden dus
regelmatig extra classisvergaderingen bijeengeroepen, ook in de wintermaanden, voor al
die zaken die niet op een reguliere vergadering konden wachten.
Zoals al even aangegeven groeide het college van gedeputeerden in omvang van vijf
naar uiteindelijk acht leden. Ook in gewicht groeide het college gestaag tot aan het eind
van de hier onderzochte periode. 205 Vanaf 1613 werden de gedeputeerden voor het hele
jaar benoemd 206 en kwamen zij niet alleen ’s winters, maar incidenteel ook in de
zomermaanden bijeen. 207 Overigens kwam het ook in 1609 en 1610 al voor dat de
gedeputeerden in de zomer vergaderden om zaken voor te bereiden of namens de classis
af te ronden. 208
Vanaf 1607 werd het afleggen van de verantwoording over de classisrekeningen steeds
vaker naar de vergadering der gedeputeerden verschoven, wanneer men daar in de
gewone vergadering wegens tijdgebrek niet aan toekwam. 209 Vanaf 1635 werd dit tot
vast gebruik. In 1645 kreeg het college ook de bevoegdheid om in de wintermaanden,
namens de classis het instrument van beroep te approberen, mits de betreffende persoon
vooraf aan de classis bekend gemaakt was en de classicale goedkeuring kon
wegdragen. 210
In overeenstemming met de definitie van J. Roelevink, kan gesteld worden dat de
Edamse classis losjes was georganiseerd: de gedeputeerden, onder wie in ieder geval de
predikanten van de Edam als hoofdstad van de classis, legden hun overleg niet altijd
schriftelijk vast en voor onvoorziene zaken werden extraordinaire vergaderingen
bijeengeroepen. In een strak georganiseerde classis werd de periode tussen twee gewone
vergaderingen, inclusief de extra bijeenkomsten en de vergaderingen van de
gedeputeerden, als een eenheid gezien en bleef dezelfde voorzitter in functie. 211 Dit
laatste was niet het geval in de classis Edam, waar men vanaf 1598 het voorzitterschap
liet rouleren. Hierdoor maakte de preses van de laatste gewone vergadering van een
202
Acta van de classis Edam, bijvoorbeeld 20.1.1620: een afvaardiging uit Purmerend vraagt advies van
de gedeputeerden over het beroep dat men wil uitbrengen op ds. Johannes Puppius van Oosthuizen/
Warder. De gedeputeerden durfden het niet aan om hierop te antwoorden, omdat Puppius nog maar kort
aan Oosthuizen/ Warder verbonden is. Zij verwezen de zaak daarom naar de eerstvolgende gewone
classisvergadering. Op diezelfde vergadering zegden de gedeputeerden wel steun toe aan de
afgevaardigden uit Broek in Waterland, bij het beroep dat deze gemeente op de predikant van Waverveen
wilde uitbrengen.
203
Acta van de classis Edam, bijvoorbeeld 19.11.1611: gedeputeerden bijeen op verzoek van de
kerkenraad van Kwadijk in verband met een opnieuw opgelaaide twist tussen ouderling Claes Pietersz en
lidmaat Cornelis Jacobsz. Moijert.
204
Acta van de classis Edam, 8.1.1601, 22.1.1601, 11.3.1602, 25.3.1602, 14.10.1602.
205
Opvallend genoeg werd in 1658 besloten het college af te schaffen en een gewone classisvergadering
in te gelasten op de eerste maandag van februari. Wie niet naar deze vergadering kon komen, werd niet
beboet. Archief van de classis Edam, inv. nr. 15, 7.10.1658.
206
Acta van de classis Edam, 30.9.1613.
207
Acta van de classis Edam, bijvoorbeeld 15.7.1619, 31.7.1625.
208
Acta van de classis Edam, 11.6.1609 en 7.7.1609 (beroepingsprocedure in Broek in Waterland);
3.5.1610 (rapportage over diverse lokale conflicten); 25.5.1610 en 14, 15 en 16.6.1610 (Examens van
twee proponenten. Definitieve approbatie in beide gevallen aan de classisvergadering overgelaten).
209
Acta van de classis Edam, 1.10.1607 en bijv. 28.9.1609 en 4.10.1627.
210
Acta van de classis Edam, 7.11.1644 (indiening van het voorstel), 24.4.1645 (voorstel bij meerderheid
van stemmen aangenomen)
211
Roelevink, Classicale Acta 1573-1620, II, p. IX.
hoofdstuk 3/ pag. 165