De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

en Enkhuizen, die eveneens vanaf het begin deel uitmaakten van de Noord-Hollandse
synode.
Verdeling der functies
Om te zien of Edam mogelijk ook in andere opzichten ten achter bleef, is gekeken naar
de verdeling van de verschillende functies binnen de synodevergaderingen: wie
vervulden de functie van voorzitter, assessor, scriba of synodegedeputeerde?
Uit de synodale acta zijn voor bijna alle vergaderingen de namen van voorzitter en
scriba of notarius bekend. Uitzonderingen hierop vormen de al genoemde
ongenotuleerde vergadering uit 1572 en de synodevergaderingen van 4 februari 1577 te
Alkmaar 12 en van 18 maart van datzelfde jaar te Hoorn. 13 Vanaf 1581 werd naast deze
beide functies ook die van assessor ingesteld. De namen van de predikanten die deze
functie vervulden vinden we in op vier na alle verslagen. 14 Ik kom zo op een totaal van
76 mij met naam bekende voorzitters, 59 assessoren en 77 scribae. Voorts is dus vanaf
1594 de functie van synodegedeputeerde in het leven geroepen. Hoe waren deze
functies verdeeld over de afgevaardigden van de verschillende classes binnen de
synode? Allereerst die van voorzitter, assessor en scriba:
Classis: Voorzitters Assessoren: Scribae: totaal
Alkmaar 9 11,8% 8 13,6% 23 29,8% 40 18,9%
Haarlem 16 21,1% 10 16,9% 14 18,2% 40 18,9%
Amsterdam 18 23,7% 11 18,6% 7 9,1% 36 17%
Hoorn 11 14,5% 14 23,7% 6 7,8% 31 14,6%
Enkhuizen 14 18,4% 8 13,6% 22 28,6% 44 20,7%
Edam 8 10,5% 8 13,6% 5 6,5% 21 9,9%
Totaal 76 100% 59 100% 77 100% 212 100%
Afgevaardigden vanuit de classis Edam werden dus maar 21 van de 212 maal verkozen
om één van die functies te bekleden, zo’n 10% dus, terwijl de leden vanuit de andere
classes dat tussen de 31 en 44 maal deden. Ook op dit punt bleef Edam dus achter ten
opzichte van de andere classes. Dit blijkt nog sterker wanneer niet alleen gekeken wordt
naar het aantal malen dat een van deze functies vanuit een classis werd vervuld, maar
ook naar de personen door wie dat werd gedaan. Zo kwamen van die 21 Edamse beurten
er tien op rekening van één persoon. Zeven anderen vervulden ieder één maal de functie
van voorzitter, assessor of scriba en twee predikanten waren ieder goed voor twee van
die opdrachten. Geen enkele andere predikant heeft binnen de synode tien maal de
functie van voorzitter, assessor en/ of scriba vervuld. Bovendien geldt voor geen enkele
andere classis dat zeven van de tien personen met een functie in een synodevergadering,
dit slechts éénmaal deden. Zo is Edam dus goed voor de uitschieters naar boven en naar
beneden.
Splitsen we de totale periode op in vier gedeelten, te weten 1572-1581 (nog geen
functies vervuld door afgevaardigden uit Amsterdam of Haarlem), 1581-1593 (periode
12 Voorzitter noch scriba genoteerd.
13 Alleen de naam van de scriba genoteerd bij de ondertekening.
14 Alleen in de acta van 14 maart 1582, 3 mei 1583, 20 oktober 1598 en 4 december 1618 ontbreekt de
naam van de assessor. De vergadering van 20 oktober 1598 was een buitengewone vergadering, die van 4
december 1618 was een vergadering van synodegedeputeerden.
hoofdstuk 6/ pag. 295