Geraadpleegde gedrukte bronnen en literatuur Aa, A.J. van der, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, 13 dln, Gorinchem, 1840- 1851, dl. 9 (1847). Abels, P.H.A.M., J.G.J. van Booma, ‘Tussen Rooms-katholiek en Utrechts-gereformeerd. Het eigene karakter van het Utrechtse Reformatieproces’, in: H. ten Boom, E. Geudeke (red), Utrechters entre-deux. Stad en Sticht in de eeuw van de Reformatie, 1520-1620. Vierde verzameling bijdragen van de Vereniging voor Nederlandse Kerkgeschiedenis, <strong>De</strong>lft, 1992, pp. 193-230. Abels, P.H.A.M., A.Ph.F. Wouters, Nieuw en ongezien. Kerk en samenleving in de <strong>classis</strong> <strong>De</strong>lft en <strong>De</strong>lfland, <strong>1572</strong>-1621, 2 delen, <strong>De</strong>lft, 1994. Abels, P.H.A.M., ‘<strong>De</strong> mislukking van de Classis Oldenzaal’, in: Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis, jrg. 4, 2001, pp. 35-39. Abels, P.H.A.M., A.Ph.F. Wouters (bew), Classicale Acta 1573-1620,VII: Provinciale synode Zuid-Holland, Classis <strong>De</strong>lft en <strong>De</strong>lfland <strong>1572</strong>-1620, Rijks Geschiedkundige Publicatiën, kleine serie, nr. 93, <strong>De</strong>n Haag, 2001, pp. XXXI. Abels, P.H.A.M., ‘Tussen gewetensvrijheid en kerkelijke dwang. Religie in Holland’, in: T. de Nijs e.a. (red), Geschiedenis van Holland, deel II: <strong>1572</strong>-1795, Hilversum, 2002, pp. 287- 329. Abels, P.H.A.M., ‘Naamlijst van Utrechtse (probleem)predikanten’, in: Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis, jrg. 5, 2002, pp. 89-97. Abels, P.H.A.M., Ovittius’ metamorphosen. <strong>De</strong> onnavolgbare gedaantewisselingen van een (zielen)dokter in de Reformatietijd, <strong>De</strong>lft, 2003. Abels, P.H.A.M., ‘Heiligenhaat en heiligenpraat. Gereformeerde contrastrategieën bij het tegengaan van katholieke heiligenverering’, in: Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis, 2005, jrg. 8, pp. 112-120. Abels, P.H.A.M., ‘<strong>De</strong> kleingeestigheid van een groot geleerde. Een nieuwe biografie van Hugo de Groot’, in: Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis, jrg. 10, nr. 3, 2007, pp. 86- 89. Ackermans, G., Herders en huurlingen. Bisschoppen en priesters in de Republiek (1663-1705), Amsterdam, 2003. Allan, F., <strong>De</strong> stad <strong>Edam</strong> en hare geschiedenis, voornamelijk beschouwd met betrekking tot de beide kerkbranden van de jaren 1602 en 1699. Opgedragen aan den edel achtbaren raad van opgemelde stad, <strong>Edam</strong>, 1857 (opnieuw uitgegeven in 1969 te Zaltbommel). Alphen, M.W.L. van, ‘Naamlijsten van Hervormde predikanten in de gemeente der Provincie Noordholland, sedert de Reformatie tot heden’, in: Nieuw Kerkelijk handboek’, 1908, pp. 98-155. Andrea, Mr. A.J., ‘Het verzet der Friezen tegen de Spaansche dwingelandij, gedurende het tijdvak: 1566-1574’, in: <strong>Vrije</strong> Fries, jrg. 17 (1887), pp. 7-18 ‘Anteykeningen gedaen van Broer Hendrik van Biesten, orateur van de minnebroeders binnen Amsterdam, op de nijeuwe mare en geschiedenis, dat geschiet is binnen en omtrent Amsterdam, sedert den jaere 1534 tot den jaere 1567, in: <strong>De</strong> Dietsche Warande, jrg. 7 (1866), pp. 519-550. Appel, L., <strong>De</strong> slag op de Zuiderzee’, Zutphen, 1973. Appel, L.,‘Een wandeling door ’t Monnickendam van 400 jaren geleden (I)’, in: Jaarverslag Oud Monnickendam, jrg. 1976, pp. 35-52. Appel, L., ‘Het onderwijs in Monnickendam in vroeger eeuwen’, in: Jaarverslag Oud Monnickendam’, jrg. 1977, pp. 17-41. Appel, L., ‘Waar de Ketel in de Voorpui stond’, in: Jaarverslag Oud Monnickendam, jrg. 1978, pp. 13-28. Appel, L., ‘Wat lijken ze op elkaar’, in: Jaarverslag Oud Monnickendam, jrg. 1978, pp. 39-42. geraadpleegde literatuur en gedrukte bronnen/ pag. 461
Appel, L., ‘<strong>De</strong> kermis en de tappersneringe te Monnickendam’, in: Jaarverslag Oud Monnickendam, jr.g 1981, pp. 35-53. Appel, L., ‘<strong>De</strong> geschiedenis van de raadhuizen en de speeltoren in Monnickendam’, in: Jaarverslag Oud Monningendam, jrg. 1987, pp. 23-66. Appel, L., ‘<strong>De</strong> Zarken in Monnickendam. Een straat waar ooit de baljuws en rectoren, predikanten en kasteleins woonden’, in: Jaarverslag Oud Monnickendam, jrg. 1995, pp. 31-103. Appel, L., ‘Hoe ’t Lutherde in Monnickendam’, in: Jaarboek Oud Monnickendam, jrg. 1997, pp. 77-83. Augustijn, C., ‘Godsdienst in de 16 e eeuw’, in: Ketters en papen onder Filips II. Het godsdienstig leven in de tweede helft van de 16e eeuw, Utrecht, 1986, pp. 26-40. Augustijn, C., ‘Anabaptisme in de Nederlanden’, in: Doopsgezinde Bijdragen, Nieuwe Reeks, themanummer: geestelijke vernieuwing en sociale verandering. <strong>De</strong> vroege Reformatie in de Nederlanden ca 1530-1565, jrg. 12/13, 1986/87, pp. 13-28. Augustijn, C., ‘Sacramentariërs en dopers’, in: Doopsgezinde Bijdragen, Nieuwe Reeks, jrg. 15, 1989, pp. 121-129, m.n. pp. 125-129. Augustijn, C., F.G.M. Broeyer e.a. (red), Reformatica. Teksten uit de geschiedenis van het Nederlands protestantisme, Zoetermeer, 1996. Baar, M. de, ‘Nieuwe perspectieven voor de Nederlandse kerkgeschiedenis’, in: Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis, jrg. 3, 2000, pp. 87-97. Bakhuizen van den Brink, J.N., <strong>De</strong> Nederlandse Belijdenisgeschriften in authentieke teksten met inleiding en tekstvergelijkingen’, Amsterdam, 1976 (2 e druk). Bergsma, W., ‘Gereformeerden en doopsgezinden. Van concurrentie tot gedwongen acceptatie’, in: Doopsgezinde Bijdragen, nieuwe reeks, nr. 20, 1994, pp. 129-156. Bergsma, W., Tussen Gideonsbende en publieke kerk. Een studie over het gereformeerd protestantisme in Friesland, 1580-<strong>1650</strong>, Leeuwarden, 1999. Bergsma, W., “Zij preekten voor doven”. <strong>De</strong> Reformatie in Drenthe, verschenen in de Drentse historische reeks, nr. 10, Assen, 2002. Besteman, J.C., H.A. Heidinga, Het klooster Galilea Minor bij Monnickendam, een historisch en archeologisch onderzoek, Hollandse Studiën, nr. 8, Dordrecht, 1975. Bie, J.P. de, J. Loosjes, Biografisch Woordenboek van Protestantsche Godgeleerden in Nederland, <strong>De</strong>el II, <strong>De</strong>n Haag, z.j. Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme, deel III, Kampen, 1988 Blaupot ten Cate, S., Geschiedenis der Doopsgezinden in Holland, Zeeland, Utrecht en Gelderland van derzelver ontstaan tot op dezen tijd, uit oorsponkelijke stukken en echte berigten opgemaakt, deel I en II, Amsterdam, 1847. Boersma, O., Vluchtig voorbeeld. <strong>De</strong> Nederlandse, franse en italiaanse vluchtelingenkerken in Londen, 1568-1585, z.p., 1994. Bogaerts, L., ‘Een kwestie van macht? <strong>De</strong> relatie tussen de wetgeving op het openbaar gedrag en de ontwikkeling van de Utrechtse stadssamenleving in de 16 e en 17 e eeuw’, in: Volkskundig Bulletin, jrg. 11, 1985 pp. 102-127. Boom, H. ten, <strong>De</strong> Reformatie in Rotterdam 1530-1585, <strong>De</strong>n Haag, 1987. Boom, H. ten, e.a. (red), Geloof, opbouw en strijd. <strong>De</strong> geschiedenis van de <strong>classis</strong> Rotterdam, <strong>De</strong>lft, 2001. Boom, H. ten, ‘<strong>De</strong> eerste decennia van de <strong>classis</strong> Rotterdam/Schieland, <strong>1572</strong>-1592’, in: H. ten Boom e.a. (red), Geloof, opbouw en strijd. <strong>De</strong> geschiedenis van de <strong>classis</strong> Rotterdam, <strong>De</strong>lft, 2001, pp. 17-33. Booma, J.G.J. van, J.L. van der Gouw (eds), Communio et mater fidelium. Acta des Konsistoriums der niederländischen reformierten Flüchtlingsgemeinde in Wesel, 1573- 1582, Keulen/ <strong>De</strong>lft, 1991. Bor, Pieter Christiaesz, Oorspronk, begin en vervolgh der Nederlandscher oorlogen, <strong>De</strong>el 1, Amsterdam, 1679 (4 e druk, 1 e druk: 1595). geraadpleegde literatuur en gedrukte bronnen/ pag. 462
- Page 1:
De classis Edam, 1572-1650 Opbouw v
- Page 4 and 5:
ISBN 978 90 8659 250 0 Copyright ©
- Page 6 and 7:
promotor: prof.dr. G.J. Schutte
- Page 8 and 9:
Sinds oktober 1997 ben ik werkzaam
- Page 10 and 11:
IV Wezel en Emden vergeleken Kerk e
- Page 12 and 13:
Hoofdstuk 7: Calvinisering van de s
- Page 14 and 15:
Inleiding Het jaar 1572 vormt een k
- Page 16 and 17:
de regio naar de stad verplaatst. V
- Page 18 and 19:
pragmatische overwegingen plaats wa
- Page 20 and 21:
verhoudingen die erin resulteerden
- Page 22 and 23:
een duidelijk herkenbare gemeenscha
- Page 24 and 25:
van de classis en aangevuld met inf
- Page 26 and 27:
college in het Noorderkwartier moch
- Page 28 and 29:
uitoefening van de lage justitie in
- Page 30 and 31:
ijeen te Enkhuizen, nadat zo noteer
- Page 32 and 33:
Om de predikanten, de ambtsdragers
- Page 34 and 35:
Hoofdstuk 1: Proloog: vroeg-reforma
- Page 36 and 37:
Voor mijn beschrijving van de relig
- Page 38 and 39:
Dit laatste blijkt uit een rekening
- Page 40 and 41:
De lokale overheid excuseerde zich
- Page 42 and 43:
kleine kapel; een terminarishuis, e
- Page 44 and 45:
Beukelsz van Leiden en Jan Mathijsz
- Page 46 and 47:
het betalen van een geldboete, soms
- Page 48 and 49:
dopers. Uit zijn rapporten blijkt d
- Page 50 and 51:
aanhang in Hoorn. 102 Omgekeerd hor
- Page 52 and 53:
vervolgingen. Zodra het tij keerde,
- Page 54 and 55:
gezien het feit dat slechts één h
- Page 56 and 57:
dat hij niet wist of Ariaen de Hout
- Page 58 and 59:
Decavele tekent hierbij aan dat lan
- Page 60 and 61:
in Holland, waarbinnen de kernen va
- Page 62 and 63:
Naast die notitie van de landvoogde
- Page 64 and 65:
echter niet zonder problemen 'alsoe
- Page 66 and 67:
Tegenover deze gereformeerde gemeen
- Page 68 and 69:
kerkmeesters bij deze beide dienste
- Page 70 and 71:
In Ransdorp zien we dus een soortge
- Page 72 and 73:
Men had vanuit Zuiderwoude niet all
- Page 74 and 75:
Anders dan in Edam en Purmerend was
- Page 76 and 77:
Juriaensz, doopsgezind leraar uit R
- Page 78 and 79:
ook hierdoor het doopsgezinde gelui
- Page 80 and 81:
Om dit te begrijpen moeten we ons a
- Page 82 and 83:
eeldenstormen aanwezig was. 280 Ook
- Page 84 and 85:
mochten worden. De vluchtelingen we
- Page 86 and 87:
heeft plaatsgevonden en niet bijvoo
- Page 88 and 89:
de opzet van Wezel was dus wel een
- Page 90 and 91:
De kerkorde van Emden Hoewel er in
- Page 92 and 93:
In de Emdense kerkorde wordt kortom
- Page 94 and 95:
geblokkeerd werd door kapers. Voort
- Page 96 and 97:
zelfde is als het latere vroedschap
- Page 98 and 99:
ingang van datzelfde jaar 1572. 82
- Page 100 and 101:
Edam niet nodig omdat hier een gere
- Page 102 and 103:
Naarden trok Don Fadrique naar Amst
- Page 104 and 105:
De toenemende polarisatie onder dru
- Page 106 and 107:
In het Unietraktaat wordt een driet
- Page 108 and 109:
Vooral R.H. Bremmer heeft de aandac
- Page 110 and 111:
gereformeerde gemeenten uit de gron
- Page 112 and 113:
werd, net als de besluiten van de v
- Page 114 and 115:
epalingen aangaande de relatie tuss
- Page 116 and 117:
inmenging van overheidswege afgewez
- Page 118 and 119:
het beste alleen kinderen van lidma
- Page 120 and 121:
snel een scheiding van tafel en bed
- Page 122 and 123:
thema's van de volgende hoofdstukke
- Page 124 and 125:
predikantsplaatsen in de classis. I
- Page 126 and 127:
de opbouw van de kerkelijke organis
- Page 128 and 129:
het aantal vergaderingen met ouderl
- Page 130 and 131:
der ghener die ten Avontmael ghewee
- Page 132 and 133:
Oosthuizen, Beets en Wormer gevesti
- Page 134 and 135:
synode in 1600 nog in met de doop v
- Page 136 and 137:
deze opstelling niet gedurende de h
- Page 138 and 139:
In hoeverre in Noord-Holland het ge
- Page 140 and 141:
zittende predikant Samuel Bartholdi
- Page 142 and 143:
Ook Middelie, in combinatie met Kwa
- Page 144 and 145:
lijk zwaar ervaren. 23 Dit alles we
- Page 146 and 147:
de lokale verhoudingen dermate dat
- Page 148 and 149:
geschikt, waarna pas weer in 1650 p
- Page 150 and 151:
predikant kon beschikken. Net als O
- Page 152 and 153:
schoolmeester van Broek in Waterlan
- Page 154 and 155:
combinatie Broek in Waterland/ Zuid
- Page 156 and 157:
ehalve gedurende de hooitijd, wat t
- Page 158 and 159:
financiële steun teneinde de verga
- Page 160 and 161:
Als laatste illustratie van de rol
- Page 162 and 163:
worden naar bijzondere taken, als h
- Page 164 and 165:
de combinatiegemeente, vaak gekoppe
- Page 166 and 167:
Omgekeerd nam het aantal predikante
- Page 168 and 169:
predikanten die tussen 1630 en 1640
- Page 170 and 171:
alleen in het begin, maar in ieder
- Page 172 and 173:
Op de gewone classisvergaderingen w
- Page 174 and 175:
Nadat alle algemene en lokale zaken
- Page 176 and 177:
Naast deze vergaderingen zonder oud
- Page 178 and 179:
eroepingsprocedures assisteerden 20
- Page 180 and 181:
3.4. Deelname aan de classisvergade
- Page 182 and 183:
permissie geen rol van betekenis. O
- Page 184 and 185:
Kijken we naar de andere dorpen en
- Page 186 and 187:
Christiaen Dircksz Harlaeus diende
- Page 188 and 189:
onafgebroken hanteerde. In de jaren
- Page 190 and 191:
leden als Monnickendam en Purmerend
- Page 192 and 193:
maal) en ds. Staphorstius (acht maa
- Page 194 and 195:
Hoofdstuk 4: De classis en de kerke
- Page 196 and 197:
Kwesties die zowel in de rubriek tu
- Page 198 and 199:
woude. Er is dus maar een gedeeltel
- Page 200 and 201:
kerkenraad in kwestie verdedigde zi
- Page 202 and 203:
toestemming kreeg om hem de ban aan
- Page 204 and 205:
Monnickendam afkomstig waren. 41 He
- Page 206 and 207:
De classis Edam koos dus lange tijd
- Page 208 and 209:
tucht in aanraking kwam te kunnen v
- Page 210 and 211:
eleving van de gemeenschap werd daa
- Page 212 and 213:
klonken 71 en vanaf 1643 werd in de
- Page 214 and 215:
joden of heidense landlopers. 80 De
- Page 216 and 217:
wilde in 1635 graag belijdenis doen
- Page 218 and 219:
ediening van de kinderdoop. Zo lere
- Page 220 and 221:
wat het totaal op 45 brengt. De vra
- Page 222 and 223:
etreffende predikant ondervraagd. Z
- Page 224 and 225:
dienst collecteerden. Na de verkreg
- Page 226 and 227:
magistraat op te roepen, om een act
- Page 228 and 229:
niet vrijwillig vertrekken. De Edam
- Page 230 and 231:
we, verspreid over de hele periode,
- Page 232 and 233:
de kosten voor vervoer en verblijf
- Page 234 and 235:
Gemiddeld één à twee per jaar du
- Page 236 and 237:
kerkenraad hadden voorgelegd. Waren
- Page 238 and 239:
Deze niet met name genoemde persone
- Page 240 and 241:
hem daarom liever kwijt dan rijk. N
- Page 242 and 243:
Nicolaas Bodecherus van Zuiderwoude
- Page 244 and 245:
voorbeden gedaan voor overheden, he
- Page 246 and 247:
zaken en slechts onder protest de s
- Page 248 and 249:
voorwendselen tot predikant bevesti
- Page 250 and 251:
Bodecherus nog ten minste een jaar
- Page 252 and 253:
5.1. Beroepingsprocedures Zodra er
- Page 254 and 255:
classisdelegaties bij het preken in
- Page 256 and 257:
Broek in Waterland werd een zelfde
- Page 258 and 259:
In al deze zaken heeft de classis d
- Page 260 and 261:
1622, 1629 en 1633 werden nadrukkel
- Page 262 and 263:
van Broek in Waterland op het oog h
- Page 264 and 265:
Edam, waar beiden wel hun preparato
- Page 266 and 267:
kerken de toelating tot het predika
- Page 268 and 269:
Dezelfde punten stonden ook in late
- Page 270 and 271:
classispredikanten uitgelegd op wel
- Page 272 and 273:
Johannes de Roo 125 , Lucas Christi
- Page 274 and 275:
geen anderen, bekwaam tot de dienst
- Page 276 and 277:
eind bijwoonde én dat de onderling
- Page 278 and 279:
personen ook beurzen stichtten en o
- Page 280 and 281:
Martinus Bruno, zoon van de Edamse
- Page 282 and 283:
hij niet onder voorwaarden, maar vo
- Page 284 and 285:
alleen Daniël Meusevoet een propos
- Page 286 and 287:
Vanuit Edam werd er in datzelfde ja
- Page 288 and 289:
classis in bescherming werden genom
- Page 290 and 291:
zodat de kerk nog maar half vol zat
- Page 292 and 293:
met een lokale ouderling mocht een
- Page 294 and 295:
classis, voor wie in 1620 van kerke
- Page 296 and 297:
verbonden. Men besloot tot verder o
- Page 298 and 299:
kansel. 268 Zeven maanden later was
- Page 300 and 301:
opnieuw een beroep ontving en accep
- Page 302 and 303:
uitgebracht vanuit Hoogwoud. 286 De
- Page 304 and 305:
deze dorpen, net als Warder daarnaa
- Page 306 and 307:
verslag in de hand van de daaropvol
- Page 308 and 309:
en Enkhuizen, die eveneens vanaf he
- Page 310 and 311:
Triglandus vertrok in 1634 naar Lei
- Page 312 and 313:
namens de Staten van Holland in de
- Page 314 and 315:
Hoe loyaal of hoe onafhankelijk ste
- Page 316 and 317:
Zetten we de cijfers op een rijtje
- Page 318 and 319:
6.2. Inhoudelijke inbreng vanuit de
- Page 320 and 321:
Hoorn 13 12,4% 13 1 Alkmaar 12 11,4
- Page 322 and 323:
Een zelfde totaaltelling kan ook ge
- Page 324 and 325:
onoplosbare problemen mee, omdat me
- Page 326 and 327:
Edam bleef zich als kleinste classi
- Page 328 and 329:
Iets dergelijks is ook te zien in 1
- Page 330 and 331:
‘libertijnen’ 80 , verwierpen d
- Page 332 and 333:
‘resolutie tot de vrede der kerck
- Page 334 and 335:
Deze geschillen bereikten in ieder
- Page 336 and 337:
Maar niet alleen de classis Enkhuiz
- Page 338 and 339:
Volgens opgave van Evenhuis, gebase
- Page 340 and 341:
1653). Zoals in hoofdstuk 3 is besc
- Page 342 and 343:
synode, tal van dringende oproepen
- Page 344 and 345:
verschuivingen in de tijd voor. Maa
- Page 346 and 347:
classes ergens van vonden. Bovendie
- Page 348 and 349:
van de waarden en normen. 2 Welke k
- Page 350 and 351:
stadsorganisten, hun aanstellingen,
- Page 352 and 353:
Met de lengte van de diensten hield
- Page 354 and 355:
is van een uitstel in verband met d
- Page 356 and 357:
gestoord dat tot een verfbeurt werd
- Page 358 and 359:
Het synodale beleid tot 1586 Het be
- Page 360 and 361:
‘jaerlicxe alimentatie’; en and
- Page 362 and 363:
synodale acta van 1637. 81 Ook van
- Page 364 and 365:
1630 droeve berichten klonken vanui
- Page 366 and 367:
zijn hardnekkigheid toestemming voo
- Page 368 and 369:
Vanaf 1620 werd bij de bespreking v
- Page 370 and 371:
synode om de ‘grootte vrijheyt di
- Page 372 and 373:
overtredingen, zodat het in Edam wa
- Page 374 and 375:
In Monnickendam hield de kerkenraad
- Page 376 and 377:
Nauwelijks een jaar later wordt de
- Page 378 and 379:
De langdurige afwezigheid van katho
- Page 380 and 381:
lidmaten versterken en ten slotte w
- Page 382 and 383:
het schriftelijk weerleggen van de
- Page 384 and 385:
Overzien we de gehele periode, dan
- Page 386 and 387:
weren van mennonitische conventikel
- Page 388 and 389:
was toegestaan om te ‘sweren bij
- Page 390 and 391:
werd nu dus ook genoemd in verband
- Page 392 and 393:
van de gewone gelovigen. Neeltje Co
- Page 394 and 395:
Buiten deze tuchtgevallen om, kwame
- Page 396 and 397:
leiders dit lot deelden is helaas v
- Page 398 and 399:
Drie jaar later werd tijdens de paa
- Page 400 and 401:
Het waren kortom de besten niet die
- Page 402 and 403:
innenskamers te houden en de voorge
- Page 404 and 405:
de aanwezigheid van remonstrantsgez
- Page 406 and 407:
Hoofdstuk 8: Reformatie van het ope
- Page 408 and 409:
voorstellen in, om betere afspraken
- Page 410 and 411:
daarop door de synode vermaand dit
- Page 412 and 413:
daer bruijloft ofte ander vroolijck
- Page 414 and 415:
overheden gepleit werd voor uitbrei
- Page 416 and 417:
vooral dankzij de classes Haarlem,
- Page 418 and 419:
kerk. 61 De synodale aandrang bij d
- Page 420 and 421:
zondagsarbeid toe, incidenteel aang
- Page 422 and 423:
met de lokale jaarmarkt. 84 Uit die
- Page 424 and 425: schuitvaarder Jacob Martsz en zijn
- Page 426 and 427: ond de kerk te kaatsen, ‘clootsch
- Page 428 and 429: of langs de straten en op zondag ma
- Page 430 and 431: tussen kerkenraad en magistraat daa
- Page 432 and 433: dus alert op, maar hoefde in eigen
- Page 434 and 435: en wel uit 1630. In dat jaar zou Bl
- Page 436 and 437: Tot besluit Afrondend kan geconclud
- Page 438 and 439: van de gereformeerde kerk in deze p
- Page 440 and 441: voorkomen en de kerk de kans gaf ha
- Page 442 and 443: van Edam door zijn Edamse tegenstan
- Page 444 and 445: De Edamse classis heeft er niet voo
- Page 446 and 447: gemarginaliseerde minderheid in afz
- Page 448 and 449: dan groeide de gemeente van 130 lid
- Page 450 and 451: durfde een groeiend aantal liefhebb
- Page 452 and 453: Het lidmaatschap van de gereformeer
- Page 454 and 455: Regio de Zeevang (op chronologische
- Page 456 and 457: Vervolg regio de Zeevang Naam: Plaa
- Page 458 and 459: Bijlage II: ‘Ordre der classicale
- Page 460 and 461: XII Niemant sal oock na genomen res
- Page 462 and 463: Bijlage III: ‘Articulen voor de s
- Page 464 and 465: woorden van Jonathan Israel te make
- Page 466 and 467: Het interne confessionaliseringspro
- Page 468 and 469: paradox, in the words of Jonathan I
- Page 470 and 471: outwards. Up to that point, efforts
- Page 472 and 473: - Inv. nr 66c: idem: 5.4.1626-15.8.
- Page 476 and 477: Boschma-Aarnoudse, C., Edam, behoud
- Page 478 and 479: Driessen, A., ‘Waterland. VI: Mon
- Page 480 and 481: Hofman, R., Het kerkje op de kaasma
- Page 482 and 483: predikanten, deel 2: gemeenten, Dor
- Page 484 and 485: Pollmann, J., ‘The bond of Christ
- Page 486 and 487: Spaans, J., ‘Religious policies i
- Page 488: Wolter, J.J., ‘De plaats van de c