De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

jaren aantal classisvergaderingen
hoofdstuk 3/ pag. 162
daarvan alleen
bestemd voor
predikanten
bestemd voor
predikanten en
ouderlingen
1592-1600 107 (12 p.j.) 63 (59%) 44 (41%) 3
1601-1610 91 (ca. 9 p.j.) 16 (18%) 75 (82%) 26
1611-1620 66 (6 à 7 p.j.) 9 (14%) 57 (86%) 15
1621-1630 90 (9 p.j.) 17 (19%) 73 (81%) 23
1631-1640 88 (ca. 9 p.j.) 12 (14%) 76 (86%) 10
1641-1650 88 (ca. 9 p.j.) 7 (8%) 81 (82%) 13
totaal 530 (ca. 9 p.j.) 124 406 90
aantal
vergaderingen
van classisgedeputeerden
Over de gehele periode bezien vergaderde de Edamse classis dus gemiddeld negen maal
per jaar, met uitschieters naar boven en naar beneden. Tot 1600 vergaderden de
predikanten vaker zonder dan met de ouderlingen, wat past in de lijn der ontwikkeling
van de coetus naar classis zoals geschetst in paragraaf 2.4. Daarna nam het aantal
vergaderingen met ouderlingen toe en werd tevens een deel van de aparte
predikantenvergaderingen vervangen door vergaderingen van de wintergedeputeerden.
Deze gedeputeerden werden aangesteld om gedurende de maanden november tot en met
maart namens de classis op te treden. Maanden waarin het weer te slecht werd
geoordeeld om de voltallige vergadering bijeen te roepen, wanneer dat niet strikt
noodzakelijk was. In de acta van 26 september 1599 is voor het eerst sprake van de
verkiezing van predikanten tot wintergedeputeerde: de beide voorgangers van Edam,
aangevuld met die van Monnickendam, Oosthuizen, Purmerend en Middelie. Zes dus,
maar eigenlijk vijf, want de voorganger van Middelie kon die winter opgeroepen
worden voor de legerdienst. 182 In de jaren daarna bestond het college van
wintergedeputeerden steeds uit vijf predikanten: de beide Edammers, aangevuld met
drie anderen. Pas in 1628 werd dit aantal uitgebreid naar zes 183 , in 1645 naar zeven,
dankzij de komst van de derde Edamse voorganger 184 en in 1650 ten slotte naar acht. 185
Enkele verwijzingen in de acta lijken er op te duiden dat men al voor 1599 met één of
meer gedeputeerden werkte, die in de wintermaanden de lopende zaken behartigden en
zo nodig een extra vergadering bijeenriepen. 186
Het is overigens de vraag of van alle vergaderingen van deze afgevaardigden verslagen
zijn gemaakt. Het feit dat van 12 verschillende jaren geen acta zijn overgeleverd, maakt
het waarschijnlijk dat men alleen notities maakte van belangwekkende zaken. De
gedeputeerden vergaderden in de overige 40 jaar in ieder geval 90 keer, wat neerkomt
op een gemiddelde van twee à drie maal per jaar.
182 Acta van de classis Edam, 26.9.1599.
183 Acta van de classis Edam, 4.10.1628.
184 Acta van de classis Edam, 10.10.1644.
185 Acta van de classis Edam, 24.10.1650.
186 Zo werd in 1597 bepaald dat Jan Jansz Bruno van Edam scriba bleef in de winterperiode (6.10.1597)
en in 1598 dat het aan de gedeputeerden van de classis werd overgelaten of men wel of geen opening van
zaken gaf, bij het uitschrijven van een extra vergadering (27.4.1598). In 1594 werd al besloten dat er in de
wintermaanden geen vergaderingen met ouderlingen zouden plaatsvinden in verband met de
weersomstandigheden.