De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

Hoorn 13 12,4% 13 1
Alkmaar 12 11,4% 12 0
Edam 10 9,5% 9 3
Onbekend 4 3,8% 4 0
Totaal 105 100% 101 (96,2% van het
totaal)
23 (21,9% van het totaal)
Deelgravamina:
Indiener: Aantal Door synode
Door classis Edam
behandeld:
behandeld:
Amsterdam 93 29,6% 93 87
Haarlem 59 18,8% 58 58
Edam 50 15,9% 45 48
Hoorn 47 15% 47 42
Enkhuizen 36 11,5% 36 31
Alkmaar 29 9,2% 29 29
Totaal 314 100% 308 (98,1% van het
totaal)
295 (93,5% van het totaal)
Ruim 80% van deze deelgravamina betreft herhalingen van eerdere kwesties. Zo
handelen 76 van deze deelgravamina over ‘papisten’ en 59 over de schendingen van de
zondagsrust. De meeste van deze herhalingen dateren uit de laatste 30 jaar van de door
mij onderzochte periode, de jaren na de Dordtse synode. Dit is niet zo verwonderlijk
omdat op de nationale synode van Dordrecht tal van zaken eenduidig zijn vastgelegd,
bijvoorbeeld op het gebied van de leer, de doopbediening en op kerkordelijk terrein.
Men wist op deze punten dus waar men aan toe was, zodat het aantal vragen over deze
kwesties snel afnam. Op het gebied van de openbare orde en het optreden tegen andere
geloofsrichtingen was men echter afhankelijk van de houding van de overheden en
aangezien die naar kerkelijke maatstaven gemeten, vaak te wensen overliet, volgden
vele herhaalde verzoeken juist daarover. Uit de tabellen blijkt voorts dat Edam minder
particuliere kwesties aan de orde stelde dan de andere classes en naar verhouding juist
iets meer deelgravamina. Met name op het punt van het herhalen van oude kwesties met
het verzoek deze zaken nu eindelijk eens op te lossen, scoorde Edam bovengemiddeld:
20% van dit soort vragen kwam uit Edam tegenover 14% van het totale aantal
gravamina.
Gravamina op trefwoord gerangschikt
Om te kunnen zien welke classis wat voor soort onderwerpen aansneed via de door haar
ingediende gravamina, heb ik alle gravamina gerangschikt op trefwoord. In
onderstaande tabel zijn de meest voorkomende trefwoorden verwerkt, waarbij steeds is
aangegeven hoeveel gravamina, absoluut en relatief over het betreffende thema door de
verschillende classes zijn ingediend. In een aantal gevallen zitten hier dubbeltellingen
bij, omdat niet alle deelrubrieken volledig uitsluitend zijn.
Gravamina thematisch gerangschikt:
Trefwoord totaa A’dam H’lem Hoorn Enkh. Alkm Edam Syno Onbe-
hoofdstuk 6/ pag. 307