De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

Volgens opgave van Evenhuis, gebaseerd op de acta van de Amsterdamse kerkenraad,
werden alleen al in 1617 zes vergaderingen van correspondentie belegd in
Amsterdam. 113 Van Langeraad vermeldt voor 1617 slechts twee van die vergaderingen:
op 26 juni (Noord- en Zuid-Holland samen) en op 7, 8 en 9 november (alleen Noord-
Holland), aangevuld met een aantal bijeenkomsten in 1617 en 1618 in Zuid-Holland. 114
Vanuit de classis Edam werden afgevaardigden gestuurd naar de genoemde vergadering
van 6 maart 115 , naar de vergadering van 26 juni 116 , naar de bijeenkomst op 11
september 117 en naar die van 6 november. 118 Van deze laatste vergadering werd pas op
23 april 1618 verslag gedaan in de classis. Het aantal van zes vergaderingen in 1617,
zoals Evenhuis noemt, lijkt daarmee wat aan de hoge kant. Uit de classicale acta valt
verder op te maken ergens tussen eind juli en half september 1618 119 een volgende
vergadering te Amsterdam plaats gevonden heeft. Daarna waren deze bijzondere
vergaderingen niet meer nodig. Na wetverzettingen in remonstrantsgezinde steden
stonden de Staten van Holland weer synodale vergaderingen toe. Op 9 oktober kwam de
Noord-Hollandse synode bijeen, als voorbereiding op de nationale synode.
Naar de vergaderingen van 6 maart en 11 september 1617 werden ds. Robertus Puppius
van Edam en Bernardus Gartsz van Zuiderwoude afgevaardigd. 120 Bij de andere
vergaderingen in 1617 en 1618 werd de classis Edam vertegenwoordigd door Samuel
Bartholdi en Robertus Puppius. Zij zouden ook de Edamse delegatie leiden op de
particuliere synode van 9 oktober in Enkhuizen. 121 Bartholdi werd van daaruit samen
met de Amsterdamse voorgangers Rolandus en Triglandus en zijn Enkhuizense collega
Van Doreslaer naar de nationale synode afgevaardigd. 122 Allemaal mannen die zich
tijdens de Bestandstwisten hadden laten kennen als trouwe bondgenoten in de strijd
tegen de remonstranten.
Als we kijken naar de predikanten die gedurende de Bestandstwisten werkzaam waren
binnen de classis Edam, dan is die leidende rol van Bartholdi niet zo verwonderlijk. In
de eerste plaats was hij een trouwe deelnemer aan de classicale vergaderingen.
Bovendien was hij goed op de hoogte van wat er op synodaal niveau speelde, doordat
hij in 1600, ‘02, ’03, ’07 en ’08 deel uitmaakte van de classisdelegatie naar de
vergaderingen van de Noord-Hollandse synode. Bartholdi werd daarbij vergezeld door
vrijwel steeds wisselende collega’s. Bartholdi was dus een vaste waarde in classis en
synode. Dat men hem wist te vinden bleek bijvoorbeeld in 1610, toen hij beter
geïnformeerd was over de problemen in de stad Alkmaar dan de classicale vergadering.
Bartholdi vertelde in de vergadering dat de andere classes hadden goedgevonden om
vanuit elke classis enige predikanten naar de classis Alkmaar te sturen ter
113
Evenhuis, Ook dat was Amsterdam, dl I, p. 224. Hij noemt als data: 25 januari, 6 tot 8 maart, 10 april,
25 en 26 juni, 11 september en 6 november.
114
Van Langeraad,‘Handelingen van de vergaderingen van correspondentie’, pp. 62-65, 71-76, 198-203.
Van deze vergaderingen geeft hij ook de acta weer.
115
Acta van de classis Edam, 3.3.1617; rapportage in de classis op 3.4.1617.
116
Acta van de classis Edam, 19.6.1617; rapportage in de classis op 31.7.1617.
117
Acta van de classis Edam, 31.7.1617; rapportage in de classis op 2.10.1617.
118
Acta van de classis Edam, 2.10.1617; rapportage in de classis op 23.4.1618.
119
Acta van de classis Edam, 30.7.1618 (keuze van de gedelegeerden en punten om in te brengen);
rapportage in de classis op 17.9.1618.
120
Acta van de classis Edam, 3.3.1617.
121
Acta van de Noord-Hollandse synode, 9.10.1618. Zij werden vergezeld door een Edamse en een
Monnickendamse ouderling.
122
Acta van de Noord-Hollandse synode, 9.10.1618.
hoofdstuk 6/ pag. 325