De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

More documents

Recommendations

Info

Regio de Zeevang (op chronologische volgorde: komst eerste predikant) Naam: Plaats: dd: van: vertrokken: dd: Ferwert, Petrus Mid/Kw/Hob/Ward 1575 ? dood 1575 Cunaeus, Hillebrandus Mid/Kw/Hob/Ward 1577 Oost-Frl Hoogkarspel 1578 Lisingius, Johannes Mid/Kw/Hob/Ward 1578 proponent Deventer 1579 Isbrandi, Fredericus Mid/Kw/Hob/Ward 1579 Veenhuizen Tzammanum 1580 Machocupaeus, Christ.J. Mid/Kw/Hob 1581 Marken dood 1591 Campius, Johannes Mid/Kw/Hob 1591 proponent Noordeloos 1595 Raedt, Lieven Jansz.de Mid/Kw/Hob 1595 proponent Ridderkerk 1603 Falckogius, Joh.Arnoldi Mid/Kw/Hob 1605 ? Sliedrecht 1606 Winckelius, Henricus Mid/Kw/Hob 1606 Almen Doesburg 1608 Puppius, Robertus Mid/Kw/Hob 1609 proponent Edam 1616 Bruno, Martinus Joh. Mid/Kw/Hob 1616 proponent Heemstede 1623 Paludanus, Gerardus Th. Mid/Kw/Hob 1624 proponent Catwijk ad Rijn 1626 Entens, Isaac Mid/Kw/Hob 1626 proponent separatie 1632 Entens, Isaac Mid/Kw 1632 separatie Geldrop 1648 Jonge de, Franciscus G. Mid/Kw 1649 proponent separatie 1650 Jonge, de, Franciscus G. Middelie 1650 separatie dood 1653 Voorthuizen, Gerardus Kwadijk 1650 proponent dood 1678 Bernardi, Bernardus Beets/Oudendijk 1576 Purmerend dood 1579 Adriani, Aegidus Beets/Oudendijk 1580 proponent ontslag 1581 Hesselsz, Jacob Beets/Oudendijk 1583 ? Cuijnder 1601 Bodecherus, Nicolaas Beets/Oudendijk 1601 proponent Zuiderwoude 1601 Hendrickxz, Barend Beets/Oudendijk 1602 proponent Huisduinen 1609 Heddesz, Outger Beets/Oudendijk 1610 proponent Hoogkarspel 1619 Pauli, Jacobus Beets/Oudendijk 1620 ontslag eld. dood 1624 Otten, Johannes ab Beets/Oudendijk 1625 proponent dood 1667 Feitkema, Suffridus Pauli Oosth/Et/Sch 1575 Texel Terschelling 1578 Ulricus of Uldericus Oosth/Et/Sch 1580 ? Theodori, Theodorus Oosth/Et/Sch 1582 separatie 1587 Theodori, Theodorus Oosthuizen 1587 separatie 1590 Dircx, Ephraim Oosth/(Warder) 1590 ? ? Willemsz, Ewout Oosth/Warder 1594 proponent dood 1616 Cralingius, Jacobus Oosth/Warder 1616 ex-Alkmaar Woerden 1619 Puppius, Johannes Oosth/Warder 1619 proponent Enkhuizen 1620 Boerhavius, Marcus Oosth/Warder 1620 proponent Medemblik 1625 Thorius, Petrus Oosthuizen 1626 proponent Cadzand 1631 Lettingius, Cornelius Oosth/Hobrede 1631 proponent ontslag 1643 Dooreslaer, David Abr. Oosth/Hobrede 1644 Brazilie Bergen op Z/Thol 1649 Simonides, Simon Oosth/Hobrede 1649 proponent Westzaamdam 1651 Bijlagen /pag. 441
vervolg regio de Zeevang Naam: Plaats: dd: van: vertrokken: dd: Hugius, Petrus Warder 1626 proponent Hem 1633 Boucardus, Johannes Warder 1634 proponent Woensel 1649 Reckius, Johannes Warder 1649 proponent Edam 1656 Westhovius, Henricus Etersheim/Scharw 1587 proponent Noorden 1588 Wilhelmi, Barnardus Etersheim/Scharw 1590 ? ? 1592 Luijtjes, Hendrick Etersheim/Scharw 1592 afgezet Zwartsluis 1592 Jansz, Herman Etersheim/Scharw 1593 proponent Barsinghorn 1602 Larenius, Isaac Gerritsz Etersheim/Scharw 1602 proponent Hoogwoud 1605 Trier, Victor P. van Etersheim/Scharw 1605 proponent Opperdoes 1611 Winsemius, Dominicus Etersheim/Scharw 1611 proponent ontslag 1620 Harlaeus, Christiaan D. Etersheim/Scharw 1621 proponent emeritaat 1651 Machocupaeus, Christ.J. Marken 1579 proponent Mid/Kw/Hob 1581 Fransz, Hendrick Marken 1582 proponent dood 1618 Meusevoet, Daniel Vinc. Marken 1618 proponent Oude-Sijp 1620 Cauw, Jacobus Corn. Marken 1621 proponent dood 1638 Harlaeus, Lucas Christ. Marken 1638 proponent Hem 1640 Petraeus, Jacobus Marken 1640 proponent dood 1654 Jacobsz, Pieter Pland/Ilpendam 1582 proponent dood 1589 Drogenbroek, Martinius J Pland/Ilpendam 1590 proponent Langeraar 1594 Pietersz, Gerard Pland/Ilpendam 1594 proponent Opperdoes 1605 Gael, Johannes Jacobi Pland/Ilpendam 1605 proponent separatie 1637 Gael, Johannes Jacobi Purmerland 1637 separatie dood 1653 Jansz, Jan Ilpendam 1638 Ens/Emel. dood 1643 Roehoff, Abraham Ilpendam 1643 proponent Amsterdam 1651 Johannis, Hendricus Broek/Zuiderw 1585 ? ? 1593 Arendsz, Arend Broek/Zuiderw 1595 Spaarndam dood 1599 Lemgovius, Johannes Broek/Zuiderw 1599 Asperen separatie 1600 Lemgovius, Johannes Zuiderwoude 1600 separatie Noordeloos 1601 Gartsz, Bernardus Zuiderw/Uitdam 1604 proponent dood 1628 Herckenius, Tobias Zuiderw/Uitdam 1628 Emderland separatie 1651 ex-Zund/Sch Herckenius, Tobias Uitdam 1651 separatie dood 1651 Puppius, Guilhelmus Zuiderwoude 1651 proponent dood 1653 Bijlagen /pag. 442
Page 1:
De classis Edam, 1572-1650 Opbouw v
Page 4 and 5:
ISBN 978 90 8659 250 0 Copyright ©
Page 6 and 7:
promotor: prof.dr. G.J. Schutte
Page 8 and 9:
Sinds oktober 1997 ben ik werkzaam
Page 10 and 11:
IV Wezel en Emden vergeleken Kerk e
Page 12 and 13:
Hoofdstuk 7: Calvinisering van de s
Page 14 and 15:
Inleiding Het jaar 1572 vormt een k
Page 16 and 17:
de regio naar de stad verplaatst. V
Page 18 and 19:
pragmatische overwegingen plaats wa
Page 20 and 21:
verhoudingen die erin resulteerden
Page 22 and 23:
een duidelijk herkenbare gemeenscha
Page 24 and 25:
van de classis en aangevuld met inf
Page 26 and 27:
college in het Noorderkwartier moch
Page 28 and 29:
uitoefening van de lage justitie in
Page 30 and 31:
ijeen te Enkhuizen, nadat zo noteer
Page 32 and 33:
Om de predikanten, de ambtsdragers
Page 34 and 35:
Hoofdstuk 1: Proloog: vroeg-reforma
Page 36 and 37:
Voor mijn beschrijving van de relig
Page 38 and 39:
Dit laatste blijkt uit een rekening
Page 40 and 41:
De lokale overheid excuseerde zich
Page 42 and 43:
kleine kapel; een terminarishuis, e
Page 44 and 45:
Beukelsz van Leiden en Jan Mathijsz
Page 46 and 47:
het betalen van een geldboete, soms
Page 48 and 49:
dopers. Uit zijn rapporten blijkt d
Page 50 and 51:
aanhang in Hoorn. 102 Omgekeerd hor
Page 52 and 53:
vervolgingen. Zodra het tij keerde,
Page 54 and 55:
gezien het feit dat slechts één h
Page 56 and 57:
dat hij niet wist of Ariaen de Hout
Page 58 and 59:
Decavele tekent hierbij aan dat lan
Page 60 and 61:
in Holland, waarbinnen de kernen va
Page 62 and 63:
Naast die notitie van de landvoogde
Page 64 and 65:
echter niet zonder problemen 'alsoe
Page 66 and 67:
Tegenover deze gereformeerde gemeen
Page 68 and 69:
kerkmeesters bij deze beide dienste
Page 70 and 71:
In Ransdorp zien we dus een soortge
Page 72 and 73:
Men had vanuit Zuiderwoude niet all
Page 74 and 75:
Anders dan in Edam en Purmerend was
Page 76 and 77:
Juriaensz, doopsgezind leraar uit R
Page 78 and 79:
ook hierdoor het doopsgezinde gelui
Page 80 and 81:
Om dit te begrijpen moeten we ons a
Page 82 and 83:
eeldenstormen aanwezig was. 280 Ook
Page 84 and 85:
mochten worden. De vluchtelingen we
Page 86 and 87:
heeft plaatsgevonden en niet bijvoo
Page 88 and 89:
de opzet van Wezel was dus wel een
Page 90 and 91:
De kerkorde van Emden Hoewel er in
Page 92 and 93:
In de Emdense kerkorde wordt kortom
Page 94 and 95:
geblokkeerd werd door kapers. Voort
Page 96 and 97:
zelfde is als het latere vroedschap
Page 98 and 99:
ingang van datzelfde jaar 1572. 82
Page 100 and 101:
Edam niet nodig omdat hier een gere
Page 102 and 103:
Naarden trok Don Fadrique naar Amst
Page 104 and 105:
De toenemende polarisatie onder dru
Page 106 and 107:
In het Unietraktaat wordt een driet
Page 108 and 109:
Vooral R.H. Bremmer heeft de aandac
Page 110 and 111:
gereformeerde gemeenten uit de gron
Page 112 and 113:
werd, net als de besluiten van de v
Page 114 and 115:
epalingen aangaande de relatie tuss
Page 116 and 117:
inmenging van overheidswege afgewez
Page 118 and 119:
het beste alleen kinderen van lidma
Page 120 and 121:
snel een scheiding van tafel en bed
Page 122 and 123:
thema's van de volgende hoofdstukke
Page 124 and 125:
predikantsplaatsen in de classis. I
Page 126 and 127:
de opbouw van de kerkelijke organis
Page 128 and 129:
het aantal vergaderingen met ouderl
Page 130 and 131:
der ghener die ten Avontmael ghewee
Page 132 and 133:
Oosthuizen, Beets en Wormer gevesti
Page 134 and 135:
synode in 1600 nog in met de doop v
Page 136 and 137:
deze opstelling niet gedurende de h
Page 138 and 139:
In hoeverre in Noord-Holland het ge
Page 140 and 141:
zittende predikant Samuel Bartholdi
Page 142 and 143:
Ook Middelie, in combinatie met Kwa
Page 144 and 145:
lijk zwaar ervaren. 23 Dit alles we
Page 146 and 147:
de lokale verhoudingen dermate dat
Page 148 and 149:
geschikt, waarna pas weer in 1650 p
Page 150 and 151:
predikant kon beschikken. Net als O
Page 152 and 153:
schoolmeester van Broek in Waterlan
Page 154 and 155:
combinatie Broek in Waterland/ Zuid
Page 156 and 157:
ehalve gedurende de hooitijd, wat t
Page 158 and 159:
financiële steun teneinde de verga
Page 160 and 161:
Als laatste illustratie van de rol
Page 162 and 163:
worden naar bijzondere taken, als h
Page 164 and 165:
de combinatiegemeente, vaak gekoppe
Page 166 and 167:
Omgekeerd nam het aantal predikante
Page 168 and 169:
predikanten die tussen 1630 en 1640
Page 170 and 171:
alleen in het begin, maar in ieder
Page 172 and 173:
Op de gewone classisvergaderingen w
Page 174 and 175:
Nadat alle algemene en lokale zaken
Page 176 and 177:
Naast deze vergaderingen zonder oud
Page 178 and 179:
eroepingsprocedures assisteerden 20
Page 180 and 181:
3.4. Deelname aan de classisvergade
Page 182 and 183:
permissie geen rol van betekenis. O
Page 184 and 185:
Kijken we naar de andere dorpen en
Page 186 and 187:
Christiaen Dircksz Harlaeus diende
Page 188 and 189:
onafgebroken hanteerde. In de jaren
Page 190 and 191:
leden als Monnickendam en Purmerend
Page 192 and 193:
maal) en ds. Staphorstius (acht maa
Page 194 and 195:
Hoofdstuk 4: De classis en de kerke
Page 196 and 197:
Kwesties die zowel in de rubriek tu
Page 198 and 199:
woude. Er is dus maar een gedeeltel
Page 200 and 201:
kerkenraad in kwestie verdedigde zi
Page 202 and 203:
toestemming kreeg om hem de ban aan
Page 204 and 205:
Monnickendam afkomstig waren. 41 He
Page 206 and 207:
De classis Edam koos dus lange tijd
Page 208 and 209:
tucht in aanraking kwam te kunnen v
Page 210 and 211:
eleving van de gemeenschap werd daa
Page 212 and 213:
klonken 71 en vanaf 1643 werd in de
Page 214 and 215:
joden of heidense landlopers. 80 De
Page 216 and 217:
wilde in 1635 graag belijdenis doen
Page 218 and 219:
ediening van de kinderdoop. Zo lere
Page 220 and 221:
wat het totaal op 45 brengt. De vra
Page 222 and 223:
etreffende predikant ondervraagd. Z
Page 224 and 225:
dienst collecteerden. Na de verkreg
Page 226 and 227:
magistraat op te roepen, om een act
Page 228 and 229:
niet vrijwillig vertrekken. De Edam
Page 230 and 231:
we, verspreid over de hele periode,
Page 232 and 233:
de kosten voor vervoer en verblijf
Page 234 and 235:
Gemiddeld één à twee per jaar du
Page 236 and 237:
kerkenraad hadden voorgelegd. Waren
Page 238 and 239:
Deze niet met name genoemde persone
Page 240 and 241:
hem daarom liever kwijt dan rijk. N
Page 242 and 243:
Nicolaas Bodecherus van Zuiderwoude
Page 244 and 245:
voorbeden gedaan voor overheden, he
Page 246 and 247:
zaken en slechts onder protest de s
Page 248 and 249:
voorwendselen tot predikant bevesti
Page 250 and 251:
Bodecherus nog ten minste een jaar
Page 252 and 253:
5.1. Beroepingsprocedures Zodra er
Page 254 and 255:
classisdelegaties bij het preken in
Page 256 and 257:
Broek in Waterland werd een zelfde
Page 258 and 259:
In al deze zaken heeft de classis d
Page 260 and 261:
1622, 1629 en 1633 werden nadrukkel
Page 262 and 263:
van Broek in Waterland op het oog h
Page 264 and 265:
Edam, waar beiden wel hun preparato
Page 266 and 267:
kerken de toelating tot het predika
Page 268 and 269:
Dezelfde punten stonden ook in late
Page 270 and 271:
classispredikanten uitgelegd op wel
Page 272 and 273:
Johannes de Roo 125 , Lucas Christi
Page 274 and 275:
geen anderen, bekwaam tot de dienst
Page 276 and 277:
eind bijwoonde én dat de onderling
Page 278 and 279:
personen ook beurzen stichtten en o
Page 280 and 281:
Martinus Bruno, zoon van de Edamse
Page 282 and 283:
hij niet onder voorwaarden, maar vo
Page 284 and 285:
alleen Daniël Meusevoet een propos
Page 286 and 287:
Vanuit Edam werd er in datzelfde ja
Page 288 and 289:
classis in bescherming werden genom
Page 290 and 291:
zodat de kerk nog maar half vol zat
Page 292 and 293:
met een lokale ouderling mocht een
Page 294 and 295:
classis, voor wie in 1620 van kerke
Page 296 and 297:
verbonden. Men besloot tot verder o
Page 298 and 299:
kansel. 268 Zeven maanden later was
Page 300 and 301:
opnieuw een beroep ontving en accep
Page 302 and 303:
uitgebracht vanuit Hoogwoud. 286 De
Page 304 and 305:
deze dorpen, net als Warder daarnaa
Page 306 and 307:
verslag in de hand van de daaropvol
Page 308 and 309:
en Enkhuizen, die eveneens vanaf he
Page 310 and 311:
Triglandus vertrok in 1634 naar Lei
Page 312 and 313:
namens de Staten van Holland in de
Page 314 and 315:
Hoe loyaal of hoe onafhankelijk ste
Page 316 and 317:
Zetten we de cijfers op een rijtje
Page 318 and 319:
6.2. Inhoudelijke inbreng vanuit de
Page 320 and 321:
Hoorn 13 12,4% 13 1 Alkmaar 12 11,4
Page 322 and 323:
Een zelfde totaaltelling kan ook ge
Page 324 and 325:
onoplosbare problemen mee, omdat me
Page 326 and 327:
Edam bleef zich als kleinste classi
Page 328 and 329:
Iets dergelijks is ook te zien in 1
Page 330 and 331:
‘libertijnen’ 80 , verwierpen d
Page 332 and 333:
‘resolutie tot de vrede der kerck
Page 334 and 335:
Deze geschillen bereikten in ieder
Page 336 and 337:
Maar niet alleen de classis Enkhuiz
Page 338 and 339:
Volgens opgave van Evenhuis, gebase
Page 340 and 341:
1653). Zoals in hoofdstuk 3 is besc
Page 342 and 343:
synode, tal van dringende oproepen
Page 344 and 345:
verschuivingen in de tijd voor. Maa
Page 346 and 347:
classes ergens van vonden. Bovendie
Page 348 and 349:
van de waarden en normen. 2 Welke k
Page 350 and 351:
stadsorganisten, hun aanstellingen,
Page 352 and 353:
Met de lengte van de diensten hield
Page 354 and 355:
is van een uitstel in verband met d
Page 356 and 357:
gestoord dat tot een verfbeurt werd
Page 358 and 359:
Het synodale beleid tot 1586 Het be
Page 360 and 361:
‘jaerlicxe alimentatie’; en and
Page 362 and 363:
synodale acta van 1637. 81 Ook van
Page 364 and 365:
1630 droeve berichten klonken vanui
Page 366 and 367:
zijn hardnekkigheid toestemming voo
Page 368 and 369:
Vanaf 1620 werd bij de bespreking v
Page 370 and 371:
synode om de ‘grootte vrijheyt di
Page 372 and 373:
overtredingen, zodat het in Edam wa
Page 374 and 375:
In Monnickendam hield de kerkenraad
Page 376 and 377:
Nauwelijks een jaar later wordt de
Page 378 and 379:
De langdurige afwezigheid van katho
Page 380 and 381:
lidmaten versterken en ten slotte w
Page 382 and 383:
het schriftelijk weerleggen van de
Page 384 and 385:
Overzien we de gehele periode, dan
Page 386 and 387:
weren van mennonitische conventikel
Page 388 and 389:
was toegestaan om te ‘sweren bij
Page 390 and 391:
werd nu dus ook genoemd in verband
Page 392 and 393:
van de gewone gelovigen. Neeltje Co
Page 394 and 395:
Buiten deze tuchtgevallen om, kwame
Page 396 and 397:
leiders dit lot deelden is helaas v
Page 398 and 399:
Drie jaar later werd tijdens de paa
Page 400 and 401:
Het waren kortom de besten niet die
Page 402 and 403:
innenskamers te houden en de voorge
Page 404 and 405: de aanwezigheid van remonstrantsgez
Page 406 and 407: Hoofdstuk 8: Reformatie van het ope
Page 408 and 409: voorstellen in, om betere afspraken
Page 410 and 411: daarop door de synode vermaand dit
Page 412 and 413: daer bruijloft ofte ander vroolijck
Page 414 and 415: overheden gepleit werd voor uitbrei
Page 416 and 417: vooral dankzij de classes Haarlem,
Page 418 and 419: kerk. 61 De synodale aandrang bij d
Page 420 and 421: zondagsarbeid toe, incidenteel aang
Page 422 and 423: met de lokale jaarmarkt. 84 Uit die
Page 424 and 425: schuitvaarder Jacob Martsz en zijn
Page 426 and 427: ond de kerk te kaatsen, ‘clootsch
Page 428 and 429: of langs de straten en op zondag ma
Page 430 and 431: tussen kerkenraad en magistraat daa
Page 432 and 433: dus alert op, maar hoefde in eigen
Page 434 and 435: en wel uit 1630. In dat jaar zou Bl
Page 436 and 437: Tot besluit Afrondend kan geconclud
Page 438 and 439: van de gereformeerde kerk in deze p
Page 440 and 441: voorkomen en de kerk de kans gaf ha
Page 442 and 443: van Edam door zijn Edamse tegenstan
Page 444 and 445: De Edamse classis heeft er niet voo
Page 446 and 447: gemarginaliseerde minderheid in afz
Page 448 and 449: dan groeide de gemeente van 130 lid
Page 450 and 451: durfde een groeiend aantal liefhebb
Page 452 and 453: Het lidmaatschap van de gereformeer
Page 456 and 457: Vervolg regio de Zeevang Naam: Plaa
Page 458 and 459: Bijlage II: ‘Ordre der classicale
Page 460 and 461: XII Niemant sal oock na genomen res
Page 462 and 463: Bijlage III: ‘Articulen voor de s
Page 464 and 465: woorden van Jonathan Israel te make
Page 466 and 467: Het interne confessionaliseringspro
Page 468 and 469: paradox, in the words of Jonathan I
Page 470 and 471: outwards. Up to that point, efforts
Page 472 and 473: - Inv. nr 66c: idem: 5.4.1626-15.8.
Page 474 and 475: Geraadpleegde gedrukte bronnen en l
Page 476 and 477: Boschma-Aarnoudse, C., Edam, behoud
Page 478 and 479: Driessen, A., ‘Waterland. VI: Mon
Page 480 and 481: Hofman, R., Het kerkje op de kaasma
Page 482 and 483: predikanten, deel 2: gemeenten, Dor
Page 484 and 485: Pollmann, J., ‘The bond of Christ
Page 486 and 487: Spaans, J., ‘Religious policies i
Page 488: Wolter, J.J., ‘De plaats van de c
show all

De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?