De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

3.4. Deelname aan de classisvergaderingen
Nu duidelijk is welke afvaardigingen vanaf welk moment in de classisvergaderingen
verwacht konden worden, kan in kaart worden gebracht hoe de participatiegraad vanuit
de verschillende kerkenraden was. Welke predikanten kwamen, samen met hun
ouderlingen trouw ter vergadering en wie schitterden door afwezigheid? Welke excuses
voor absentie werden geaccepteerd en welke afgewezen? Zijn hierin verschuivingen in
de tijd te ontdekken en hoe laten die zich verklaren? En wat betekende dit voor de
verdeling van de classicale functies? Welke functies werden onderscheiden en hoe
werden die taken verdeeld? Vragen die in deze paragraaf aan de orde komen.
De aan- en afwezigen
De opeenvolgende scribae waren niet erg trouw in het noteren van de afwezigen. Zo
worden sommige broeders met name genoemd, waar men in andere gevallen volstond
met algemene duidingen als vele predikanten 217 , vele absenten 218 of een klein aantal
aanwezigen. 219 Op onregelmatige momenten zijn oplevingen te zien in de notitie-ijver
aangaande de namen van alle beboete personen. 220
Toch valt ten aanzien van de genoteerde namen wel enige orde te bespeuren, al gaat
deze niet in alle gevallen op. De bezorgdheid en de vermanende vinger lijken zich, het
zal niet verbazen, uit te strekken naar de jonge predikanten. Vooral zij werden
aangespoord om de onderlinge proposities waar te nemen, omdat het juist voor hen
leerzaam geacht werd deze aan te horen en zelf te houden. 221 Deze lijn is tot zeker 1635
zichtbaar, hoewel de interne proposities zoals gezegd na 1626 van de agenda
verdwenen.
Als wettige redenen voor absentie golden excuses aangaande het slechte weer 222 , ziekte
van de echtgenote 223 of het overlijden van een naast familielid. 224 Een 'doodkranck'
zoontje vormde in 1601 voor ds. Lieven Jansz de Raedt van Middelie geen reden om de
hele vergadering weg te blijven, wel om met permissie iets eerder te mogen
vertrekken. 225 Ziekte van de predikant zelf werd alleen als zodanig erkend als hem dit
ook het preken op zondag belette. 226
De afstand tot Edam gold in het algemeen niet als een geaccepteerd excuus, tenzij de
betrokken predikant ook nog oud of zwak van lijf en leden was, zoals ds. Coop à Groen
van Landsmeer 227 en ds. Joris Strijdt van Ransdorp/ Holysloot en later van Durgerdam/
Schellingwoude. 228 Beiden werden wel vermaand om zo veel mogelijk te komen èn om
in ieder geval een ouderling te sturen. 229 De ouderlingen van Durgerdam en
217
Acta van de classis Edam, 28.3.1595.
218
Acta van de classis Edam, 17.10.1610, 19.7.1625, 6.6.1633.
219
Acta van de classis Edam, 7.3.1594, 2.5.1619.
220
Bijvoorbeeld in 1598, 1599, 1603, 1616, 1627, 1628, 1631 en 1635.
221
Acta van de classis Edam, 22.5.1595.
222
Acta van de classis Edam, 28.3.1593, 19.10.1598, 10.9.1635.
223
Acta van de classis Edam, 19.11.1601, 20.5.1602.
224
Acta van de classis Edam, 9.9.1602 (in verband met een overleden zuster); 27.5.1619 (in verband met
een overleden schoonvader).
225
Acta van de classis Edam, 26.3.1601.
226
Acta van de classis Edam, 20.5.1613.
227
Acta van de classis Edam, 27.7.1620 en vooral vanaf 23.5.1622.
228
Acta van de classis Edam, 25.4.1618.
229
Acta van de classis Edam, 7.4.1625, 5.5.1625.
hoofdstuk 3/ pag. 167