De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...
De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...
De classis Edam 1572-1650 - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Johannes de Roo 125 , Lucas Christiaensz Harlaeus 126 , Abraham Huijsingius 127 en<br />
Anthonius Bruno 128 <strong>De</strong> enige wat vreemdere eend in de bijt is Johannes de Reck, doctor<br />
in de rechten. Op verzoek van ds. <strong>De</strong> Roo van <strong>Edam</strong> mocht hij preparatoir<br />
geëxamineerd worden in 1646. Dit examen wist hij met goed gevolg af te leggen,<br />
waarna zijn naam aan de classicale aanbevelingslijst werd toegevoegd. Drie jaar later<br />
volgde een beroep uit Warder. Na ook het peremptoire examen goed te hebben<br />
doorstaan, werd hij in de dienst bevestigd, onder voorwaarde dat hij de advocatuur niet<br />
langer zou praktiseren. 129<br />
Een enkeling haakte tussentijds af, zoals in 1638 Johannes Agricola, rector te<br />
Monnickendam en theologiestudent. Zijn eerste propositie achtten de <strong>classis</strong>predikanten<br />
onder de maat, zodat ze hem opdroegen een tweede voor te bereiden. Hij weigerde<br />
echter en vroeg de <strong>classis</strong> om een acte waarin men aangaf dat zijn propositie ‘niet en<br />
was gevallen’. Hier voelde de <strong>classis</strong> op haar beurt niets voor. 130 Agricola noch de<br />
<strong>classis</strong> deden verdere pogingen om alsnog tot elkaar te komen. Dat Agricola geen<br />
gemakkelijke man was, blijkt ook uit de notulen van Monnickendamse kerkenraad. Zo<br />
wees hij ds. Bruno in 1639 terecht omdat deze naar zijn oordeel een bepaalde bijbeltekst<br />
niet goed verklaard had en beter zou moeten studeren. <strong>De</strong> rector bood daarbij zelfs aan<br />
om hem uit te leggen waar Bruno tekort geschoten zou zijn. In een extra<br />
kerkenraadsvergadering bleken de verhoudingen tussen Agricola en Bruno voordien al<br />
grondig verstoord, doordat Bruno ‘tot syn eygen profyt en tot des rectors schade, tegens<br />
het verbod vande Magistraet, de kinderen hem ontrocken hadde’ zonder de rector het<br />
schoolgeld te compenseren. <strong>De</strong> competentiestrijd speelde zich dus op beider terreinen<br />
af. Agricola zou later in dat jaar Monnickendam verlaten en naar Utrecht vertrekken,<br />
om daar verder te studeren. 131<br />
proponeren, en intussen ‘privatum’ in <strong>Edam</strong> blijven oefenen, alvorens hij vrijmoedig en overtuigend<br />
genoeg sprak om deze toets te doorstaan. In 1640 werd hij beroepen tot predikant van Marken.<br />
124 Acta van de <strong>classis</strong> <strong>Edam</strong>, 12.12.1641, 13.10.1642. Tussen zijn eerste verzoek om gerecommandeerd<br />
te mogen worden en zijn tweede, een jaar later, legde hij het preparatoire examen af in de <strong>classis</strong> Hoorn,<br />
hoewel hij als rector in of bij Monnickendam gewoond zal hebben. Zijn naam komt niet voor in het<br />
Repertorium van Van Lieburg. Waarschijnlijk is hij rector gebleven. Hij hoort dus eigenlijk niet in dit<br />
rijtje van door de <strong>classis</strong> geëxamineerden thuis.<br />
125 Op verzoek van zijn vader mocht Johannes de Roo op 25 oktober 1633 preparatoir geëxamineerd<br />
worden. <strong>De</strong> <strong>classis</strong> stond dit toe, onder voorwaarde dat hij daarmee niet direct tot de publieke preekdienst<br />
werd toegelaten, maar eerst via een proefpreek de <strong>classis</strong>vergadering zou ‘contenteren’. Op 3 juni van het<br />
jaar daarop meldde zijn vader dat Johannes gereed was om zijn eerste propositie te houden. Dit beviel<br />
beide partijen zo goed dat men hem vermaande naarstig te blijven oefenen. Na nog twee proposities<br />
achtte men hem tenslotte beroepbaar en liet men hem tot de publieke preekdienst toe (acta van de <strong>classis</strong><br />
<strong>Edam</strong>, 1.5.1634, 7.8.1634). <strong>De</strong> omgekeerde volgorde dus.<br />
126 Acta van de <strong>classis</strong> <strong>Edam</strong>, 31.5.1638, 21.6.1638. Hij werd in datzelfde jaar beroepen door Marken.<br />
127 Acta van de <strong>classis</strong> <strong>Edam</strong>, 3.10.1639, 10.1.1640, 12.1.1640, 24.1.1640, 2.4.1640. Huijsingius kreeg na<br />
de afronding van zijn examen de vermaning mee zich te oefenen in de kennis van de goddelijke dingen,<br />
vlijtig te horen naar het Woord en zich alleen spaarzaam te laten gebruiken in de publieke dienst, in het<br />
bijzijn van een predikant. Men had blijkbaar niet zo’n hoge pet op van deze predikantenzoon. Toch werd<br />
hij datzelfde jaar nog predikant in Meerkerk (Van Lieburg, Repertorium, dl 1).<br />
128 Acta van de <strong>classis</strong> <strong>Edam</strong>, 5.8.1641.<br />
129 Acta van de <strong>classis</strong> <strong>Edam</strong>, 9.4.1646, 28.5.1646, 1.3.1649.<br />
130 Acta van de <strong>classis</strong> <strong>Edam</strong>, 9.8.1638, 6.6.1639.<br />
131 Het zou vele vergaderingen duren, voor de partijen echt onderling verzoend konden worden, vooral<br />
omdat Agricola niet tot een schuldbekentenis bereid was. Kerkenraadsnotulen Monnickendam 11.7.1639,<br />
29.7.1639, 31.7.1639, 21.8.1639, 22.8.1639, 27.8.1639, 4.9.1639, 16.10.1639, 23.10.1639, 20.11.1639,<br />
1.1.1640, 8.1.1640, 11.3.1640. In 1640 werd hij als predikant bevestigd in Zuilichem (<strong>classis</strong><br />
Zaltbommel), Van Lieburg, Repertorium, dl 1.<br />
hoofdstuk 5/ pag. 259
Change language