kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

esparrua. Baina, halaz ere, egitura politikoaren babesean jarduten du,
erakunde politikoek ipintzen baitituzte kulturaren birsorkuntzaren
oinarrizko bermeak.
Ezin da ahaztu, Erdi Aroan, Errenazimentu garaian eta leku askotan
geroago ere, kultura legitimitatea instantzia tradizionalen mende egon zela
—erlijioaren mende, nagusiki—, harik eta kanpoko instantzia horien
mendekotasunetik irteten hasi zen arte. Hartara, esparru propioa eratzeko
baldintza historikoak Aro Modernoan baino ez ziren agertu. Eraketa hori,
esan bezala, estatuen babespean burutu zen. Izan ere, Modernitatean
sortutako ordena politiko eta sozialak legitimazio premia larriak zeuzkan.
Legitimazio lanak betetzen zituzten kultura eragileak —euren garrantzi
sozialari eta metaturiko baliabideei esker— aristokrazia eta elizaren
zaintzapetik libre geratu ziren pixkanaka, bai haien mendekotasun
sozialetik bai ekonomikotik ere. Hori izan zen emantzipazio bidean
egindako lehen urratsa. Gero, hezkuntza sistema formala eta hautespen eta
kontsakrazio intelektualerako berezko instantziak garatu ahala, botere
egitura burgesetatik aldentzeko pauso gehiago eman ziren kulturaren
esparruan.
Kulturaren bereizketa prozesuan zehar ugaldu egin ziren,
halabeharrez, kontsakrazio intelektual eta artistikorako erakundeak,
akademiak eta saloiak, esaterako. Gune horietan, bereziki XVIII. mendetik
aurrera —gortearen eta gorteko artearen desagerpenarekin batera—
aristokrazia gero eta gehiago nahasi zen intelligentsia burgesarekin.
Horrela, burgesiaren pentsamoldeak eta haren kontzepzio artistiko eta
moralak bereganatu zituen. Gehitu egin ziren, era berean, zabaltze
erakundeak ere, hala nola argitaletxeak, antzokiak, elkarte zientifikoak eta
kulturalak. Hazi egin zen, azkenik, publikoa bera. Halatan, publiko
111