kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

Nuestra tesis es que la ciencia clásica ha alcanzado hoy sus propios límites; y
uno de los aspectos de esta transformación teórica es (…) el descubrimiento de
los límites de conceptos clásicos que implicaban, para aquellos que creían en su
validez universal, la posibilidad de un conocimiento completo del mundo (…) La
ciencia clásica, la ciencia mítica de un mundo simple y pasivo, está muriendo,
matada no por la crítica filosófica, no por la resignación empirista, sino por su
mismo desarrollo (Prigogine, Stengers, 1990: 82-83).
Etengabeko garapenaren sustatzaile zen zientzian jarritako sinesmena
izan baldin bazen XIX. mendeko baikortasun positibistaren ezaugarria, XX.
mendetik aurrera sineste horren gainbehera nagusitu zen kulturaren
barnean. Zientziaren beraren gehiegikeriaz beteriko erabilera egon zitekeen
krisialdi horren lehen arrazoien artean, hala nola, zenbait teknologia
hilgarrien baliakuntza. Zalantzarik ez dago, areagotu egin da gaur egun
zientziaren ondorio gaiztoen kontzientzia, ez soilik kulturgintza esparruan
ezpada gizarte osoan, nabarmenak izan baitira ingurumen naturalean eta
sozialean ideologia zientifistak eragindako kalteak. Ildo horretatik, garai
bateko zientifismoak uste zuen den-dena azaldu zitekeela zientziaren
bitartez, etika eta esanahi transzendentalak barne. Hori, jakina, ezinezkoa
izan da. Baina, arrazoi horiek guztiak garrantzitsuak izanda ere, badago
zerbait gehiago kolokan auzi honi dagokionez: zientziaren ondorioak ez
ezik jakintza zientifikoaren fundamentazioa bera agertzen da gaur egun
kinka larrian.
Bada, ziurtasunaren bilaketan hasi ondoren ziurgabetasunaren eta
erlatibismoaren egiaztapenarekin burutu du zientziak bere bilakabidea.
Hala, XIX. mendeko positibismoak teoria eta praktika —etikoa edo
politikoa— razionalak eta zientifikoak ezartzeko ahalmenean sinesten
bazuen, laster neopositibismoak alboratuta utzi zuen balioen inguruko
diskurtso zientifikoa egiteko posibilitatea. Horren adibide dugu, esaterako,
Popperren “faltsatzionismoa”. Izan ere, Popperrek aspaldi utzi zuen argi
ezin dela enuntziatu baten egiatasuna frogatu haren faltsutasuna baizik.
292