kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

guztietako lerrokadura politikoak zeudela, nahiz eta euskaldun gehienak
euskal nazionalismoaren unibertsoan kokatuta egon 296 . Hartara,
euskalgintzak frankismoaren garaitik jasotako erreferentzi markoa egoera
berrira egokitzeko premia larria zeukan; hain zuzen ere, lanketa teoriko
berriak instituzio autonomikoek ezarritako aukera politikorako egitura
(Political Opportunity Structure) hertsian jokatzeko bideak eman zizkion
egintza kolektiboari.
Halaz ere, bestelako beharrek ere bultzatu zuten mugimendua
aldaketen bila joatera. Jakina denez, euskalgintzak luzaroan lehenetsitako
helburua euskararen corpusaren modernizazioa eta estandarizazioa
bultzatzea izan zen. Halatan, 1960ko hamarralditik aurrera euskara
batuaren prestakuntzara eta hedapenera zuzendu ziren eragile gehienen
ahaleginak, kulturgileenak nahiz erakundeenak. Baina, euskara batuaren
ezarrerak bat egin behar zuen hizkuntzaren estatusaren planifikazioarekin,
corpus planning eta status planning deritzoten prozesuek ez baitaukate
zentzurik elkarloturik burutzen ez badira. Bestela adierazita, euskararen
berreskurapena erdiesteko ezinbestekoa zen hizkuntza praktikak aldatzea
eta erabilera bultzatzea eguneroko gizarte bizitzako guneetan. Ildo
horretatik, Espainiako trantsizio politikoaren ostean administrazio
296 Ildo horretan, hizkuntzaren eta nazionalismoaren arteko harreman korapilatsuei
buruzko bestelako gogoetak atzematen ditugu gaur egun euskal nazionalismoari
buruzko azterketa teorikoan. J. Zabalok dioena gogoratu behar dugu: Gaur egungo
nazionalismoak euskara dauka nazioaren erreferente nagusi eta horrela egin eta egiten
dute beste nazionalismo askok ere, baina hortik ez da bilatu behar hizkuntzaren eta
nazionalismoaren arteko identifikazio osorik. Hizkuntzak paper bat betetzen du
nazionalismoan, baina ez beti. Hau da, posible da hizkuntza bereizirik egon arren
nazionalismorik ez sortzea edo hizkuntzari berebiziko garrantzirik ez ematea; eta
posible da, jakina, hizkuntza bereizirik egon gabe nazionalismoa sendotzea. Eta
hemendik ondorioztatzen da: a) hizkuntza berreskuratzea ez dela nazionalismoaren
helburu bakarra, beste batzuen arteko bat baizik; eta b) hizkuntzaren
berreskurapenaren alde jotzeko ez dela nazionalista izan behar. Euskal Herriko kasuan,
euskaldun guztiak ez dira euskal nazionalista, eta euskal nazionalista guztiak ez dira
euskaldun (Zabalo, 2000: 132).
606