kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

Bistakoa denez, Aro Modernoan jazotako beste kultura aldaketa
batzuetatik bereiztezina da publikotasunaren egituraren bilakaera.
Bestelako merkatu kultural eta politikoen eraketak, alegia, hezkuntzaren
orokortzeak eta kultura ondasunaren hedapen aukerak, alde batetik, eta
hiritartasunaren zabalkuntzari lotutako prozesu politikoak, bestetik,
“masen” gaia piztu dute, bai agertoki politikoetan bai gogoeta teorikoetan.
Esparru publiko burgesean ziharduten gizaki jakintsu eta ilustratuen
ondoan, bizitza sozial eta politikoaren protagonismoa eskuratu duten talde
zabal eta heziketa gutxikoak aurkitzen ditugu “masa gizartearen” agertoki
berrian. Kulturak, XVIII. mende amaieran hartzen zuen adieran — goi-
mailako ezagutzaren bikaintasuna adierazten zuen kultura jasoa—, masa
hedabideei eta merkatuari uztarturiko kulturaren lehiakidetasuna izan du
harrezkeroztik. Hain zuzen, Beranduko Modernitateko gizarte
konplexuetan, informazioa, ezagutza eta ondasun sinbolikoak, teknologia
berriek eskainitako euskarrietan dabiltza hara-hona merkantzia gisa.
Areago, era industrialean ekoitzi eta biltzen dira, gero marketing teknikak
erabilita hedabideen bidez banatu eta, azkenik, entzuleria edo publiko
hedatuek kontsumitzen dituzte testuinguru heterogeneoetan (Ariño, 1997:
147).
Ezaugarri aristokratiko eta elitistak zeuzkaten lehen tradizio
intelektualek —literatura esparruan edo esparru zientifiko-akademikoan
kokatzen zen kultura ekoizle autonomoaren irudia daukagu gogoan—
zurturik agertu ziren aldaketen dimentsioa ikusita, eta maiz erakutsi zuten
euren ezinegona. Gizarte burges murriztuan kultura jasoaren eroale, iritzi
arrazoituaren ekoizle eta gustu onaren hezitzaile eta arbitro izan
zirenentzat, masa hedabideek zabaldutako (sasi)kulturak zentzuz hustu
zituen euren rol tradizionalak eta krisia eragin zuen. Halatan, masa
259