kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

60ko hamarkadatik aurrera euskalgintza-politikagintza mugimendu
bereiztezinean kapital sinboliko-politiko gehien metatuta zeukan sektore
politiko nazionalista ezker abertzalea izan zen. Erreforma politikoaren
aurka agertu izanak botere autonomiko berriaren kudeatzaileen, hau da,
nazionalismo hegemonikoaren aurkari bilakatu zuen ezker abertzalea.
Hartara, administrazio autonomikoak euskalgintzaren mugimenduaren
aurka bultzatutako estrategia, arerio politikoa baliabide sinbolikoez eta
materialez desjabetzera zuzendurik egon zen. Borroka hori politikak hartuta
zeukan kultura esparruan ere hezurmamitu zen indar handiz.
Ezker abertzalea izan da euskalgintzan eta kulturgintzan esan dezagun
sustatzaile ikuspuntu politikotik, sustatzaile nagusia. Eta orduan ideologia oso
lotuta egon da, eta eztabaida ideologikoak oso lotuta egon dira hautu
politikoarekin, ez horrenbeste euskalgintza edo kulturgintza erdigune bezala
hartuta. Orduan hor badago perbertsio bat edo halako zera bat (…) XX-k bi
koordenada marrazten zituen, bata zen euskararena (alde eta kontra), bestea
politikarena (hausturaren alde eta erreformaren eta instituzioen alde). Biak
gurutzatuz lau esparru ateratzen ziren eta hor kokatzen zituen indar politikoak
eta indar politiko horien eragin esparrua. Orduan, zer gertatzen zen? Bi ardatz
posible egon zitezkeela. Ardatz bat izan zitekeen euskararen alde daudenak egin
dezatela lan elkarrekin, indar politiko eta indar soziopolitiko bezala ulertuta.
Edo, beste ardatz bat izan zitekeen erreforma, estatutoa eta abar alde daudenak
elkartzea gerta daiteke. Eta momentu horretan hori aurreratzen da. Garrantzi
handiagoa zeukan eztabaida horrek (estatutua alde/kontra), beste eztabaidak
baino (euskararen alde/kontra) baino (…) 80. hamarkadan ez dago elkartzerik.
80. hamarkadan hemen konfliktoa dago. Eta eragin asko duen konfliktoa
kulturgintzan eta euskalgintzan, konfliktoaren ardatzak baldintzatzen du eta
inposatzen da beste ardatzaren gainetik (4. Elkarrizketa).
Euskalgintzaren esparruan azken urteotan burutu den
autonomia/heteronomiari buruzko eztabaidak kulturgileen iritzi eta
kokapenak nahasi ditu. Areago, kokapen horiek esparrua bera egituratzen
lagundu dute. Adibidez, euskara estrategia politikoen mende egon izanak
argi utzi zien kulturgile batzuei euskarak eta kulturak beste zentralitate bat
irabazi behar zutela esparru politikotik at eta horren inguruko bestelako
diskurtsoa sortu behar zela. Ondorengo elkarrizketetako adierazpenek
erakusten duten bezala, kulturgileek egiten dituzten interpretazioek
602