kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

orduan oso argi ikusi baitzen aldaketa politikoekin batera berehalakoan
gertatuko zirela kultura eraldakuntzak ere. Hain zuzen, aldi hartan
sortutako itxaropen giroan, kulturaren munduan eztabaida publiko handia
piztu zen unibertsitate publikoak hartu beharreko ildoaz eta, bereziki,
euskarak bertan bete beharreko tokiaz. Azken gai horren inguruan era
askotako jarrerak eta iritziak sortu ziren. 312 Baina, jakina, euskarazko
unibertsitatearen aldeko indar sozialek ez zuten une hartan baliabide
politiko eta sozial nahikorik beraien aldarrikapena gauzatu ahal izateko.
Horrela, polemikak polemika, indarrean zegoen unibertsitate egituran
txertatu beste biderik ez zuten izan euskaraz jardun nahian zebiltzan kultura
eragileek eta euskaraz ikastea eskatzen zuten ikasleek ere.
Euskararen erabileraren inguruko eztabaidak ez zuen unibertsitatean
ondorio praktiko zuzenik izan eztabaida gertatu zen unean —hirurogeita
hamarreko hamarraldiaren amaieran— baina bai hurrengo urteetan. Izan
ere, gizarte eskaria handitzearekin batera irakasle kopuruak ere gora egin
zuen eta Espainiako unibertsitate tradizionalaren egiturak hainbat
birmoldaketan onartu behar izan zituen bere barnean (Aizpuru, 2003: 100).
Irakasle eta ikasle berriek trantsizio garaiko kezkak eta eztabaidak zabaldu
zituzten unibertsitate esparruan, besteak beste, euskararen eta euskal
kulturaren irakaskuntzaren aldarrikapena. Ia ezinbestean, euskarazko lehen
eta bigarren hezkuntzaren garapenak euskarazko unibertsitate
irakaskuntzaren aldarria ekarri zuen gero eta indar handiagoarekin
unibertsitate irakaskuntzaren esparrura. Eta, apurka apurka, bigarren
hezkuntzak bultzatuta, irakasleria euskaldunaren premia sortu zen
312 Euskarak unibertsitatean izan behar zuen tokiaz agertu ziren jarrerak aztertzeko, ikus
Aizpuru, 2003: 97: 100 eta Aizpuru, 2002: 12-24. Unibertsitateak izan behar zuen
izaeraz eta karakterizazioaz sortutako iritzien arteko eztabaida aztertzeko, ikus 1977ko
Jakin aldizkariaren 1. zenbakian argitaraturiko K. Mitxelenaren eta K. Santamariaren
artikuluak.
639