kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

euskara berria eta horrek esan nahi du garaikidea, horrek esan nahi du garaiko
edukin kultural berriekin (…) Hori erdal kulturgileen artean ez da gertatzen.
Hor izaten da hari bat bai forman, alegia, zer hizkuntza mota erabiltzen duen
eta bai edukietan; kontserbadoreagoak dira. Euskaldunen artean, berriz,
kondenatuta gaude eraberritze prozesu batean normalizazioa lortu arte.
Orduan, eraberritze bat, berritzaileak dira euskal kulturgileak. halabeharrez,
ezta? (…) Hemen euskara batua sortu zenean, euskara batua batez ere nik uste
dut ekoizpen ideologikoa dela. Eta da herri baten ikuspegi batetik eratortzen den
ondorioetako bat. Orduan, herri baten ikuspegia dago aurretik behar bada. Eta
kulturgileak hemen, Euskal Herrian haiek izan dira nik uste neurri handienean,
horrela ulerturik, euskararen estandarizazioa bere egin izan duten kolektibo bat
(…) Alderdi horretatik kohesio egileak direla esaterakoan eztabaidak egon
litezke euskararen ajeak diren edo ez diren baina guztiek ildo berean jarrita
daude. (…) Identitate sortzaileak badira. Kulturgilea, bere ideologia aparte
utzita, hizkuntza komunitatean mugitzen den parte bat da. Eta ematen dio
identitate horri bere ikuspegia (8. Elkarrizketa).
Euskal kulturgileek sortutako euskal kulturaren adierazpen
modernoei esker, ordezkatzen duten komunitateak galdutako autoestimua
eta autokonfiantza berreskuratu ahal izan ditu, batzuen ustetan. Halatan,
komunitatearen lidergo karismatikoa egozten zaie eginkizun hori bete
dutenei.
Nik somatzen dut azkenean herri honek behar izan duela halako autoestima
errekuperatzea, autokonfidantza errekuperatzea. Eta hor nik uste dut klabeetako
bat izan zala, adibidez, Ez Dok Amairuren diskurtsoa, ez? Apur bat esatea, ez
euskeraz ez dugu bakarrik egin behar beste kulturen kopia bat, baizik eta egin
behar dugu sorkuntza lotsarik gabeko bat eta inkluso abangoardista bat, ez? O
sea, egin daiteke euskeraz abangoardia eta, uste det, nolabait, Oteizak planteatu
zuena, ez? Holango herriarekin lotuta dagoela gure prehistoriako dibujoa, ez
dala modernitatearen letxo hori apur bat erlatibizatuz, eta animatuz komunitate
txiki honetako kulturgileak konplejorik gabe kultura puntakoa egiteko, ez?
Askorentzat edo gutxirentzat. Eta nik uste det hor, espiritu horrek Ez Dok
Amairutik sortu zan, bueno, kalitate sena baita ere: Xabier Lete dala, Benito
dala, kantautoreen aldetik eta…, hor nik uste, eragina handia izan zuela. Ez dot
uste gaur euskararen garapenean edo normalizazioa deitzen duten horretan
faktore kuantitatiboak direnik inportanteenak, ez? Eta ez dakit erakunde
publikoek zer…, horiek ere inportanteak dira, ez?, zer, bueno, ze azpiegiturak
jarri dituzten eta… baizik eta baita ere, faktore horiek ikusten ez diren
kualitatibo horiek, autoestimarena, kultura bat garela bisualizatzearena,
etorkizuna daukagula bisualizatzearena… eta nik uste dut hor kulturgileek lan
handia egin dutela, bai Ez Dok Amairu, nolabait, talde eta kultura horrek…,
gero baitare ba, bueno Atxagaren banda eta guzti hauek… Uste dut
bertsolaritzak ere, batez ere 80. hamarkadatik aurrera, egin duela erakarpen
funtzio hori. Bueno…, erakarpen…, batetik, euskal komunitatearen
590