kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

akarra osatzen. Areago, bere nortasunari heltzeko gauza den heinean,
Euskal aberriaren errealitatea bateragarria izan daiteke Frantziako nahiz
Espainiako aberriekin. Herria kontzeptu etniko-kulturala da haren
teorizazioan, nazioak kontzeptu juridiko-politikoa ordezkatzen duen
bitartean. Ikuspegi horretan funtsatuta, Campionen ahaleginak
euskaltasunaren indarrak sendotzera zuzendu ziren eta ez nazio politikoa
erdiestera. Bestalde, Campionen aburuz, herria herri egiten duen ezaugarria
ez da arraza, kultura komunitatea baizik. Herria, osagai etnikoez taxututa
dago eta haren substratua arraza izan daiteke, bai; baina, horrez gain, herria
historian zehar beste herri edo nazioekin harremanetan eraikitzen den
nortasun baten emaitza da. Ildo horretatik hartzen du garrantzia historian
eratutako kulturak; azken finean, herria kultura komunitatea baita. Eta
hizkuntzak osatzen du kultura komunitatearen ardatza Campionen
ikuskeran.
Horiek horrela, Campionen pentsamenduak etorkizuneko
nazionalismo eraberrituak hizkuntzari buruz geroago —1960ko
hamarraldian— egin zuen formulazio berrirako oinarriak jarri zituen: hain
zuzen ere, herri nortasunaren ardatza euskara zela esanez eta arrazaren
faktore bereizgarria baztertuz 219 . Abiapuntu horiek aintzat hartuta,
Campionek euskararen gainbeheraren zioak aztertzeari ekin zion.
Hainbat faktore azpimarratu zituen hizkuntzaren galeraren eragile
modura: bertako goi mailako klaseek euskarari buruz adierazten zuten
219 El pueblo vasco no tomó el nombre ni del territorio ni de los rasgos físicos o
morales, sino del idioma. El habla es epónima del grupo étnico. Así es que si denominó
euskaldún, es decir, euskara-dun, al que posee el bascuenze, la conciencia colectiva de
dicho pueblo estimó que con el lenguaje a una se evaporaba el baskonismo, o sea, la
nota distintiva y característica de la raza. Campión, 1903ko diskurtsoa, in Campion,
(1985) Obras Completas (XIII). Mintzoa. Iruñea, 186 orr. [J. Amezagak aipatua. Ikus
Amezaga, 1995:50].
480