kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

gaur egun. Kontzeptuak jariakortasunaren ideia itsatsita badarama ere,
denbora igaro ahala, mugimenduak instituzionalizazio maila jakinetara
iristen dira euren bilakabidean. Horrela, gaur egun mugimendu gisa
ezagutzen diren entitate batzuek enpresa egiturak dauzkate euren eraketan,
eta eredu burokratikoak baliatzen dituzte antolaketan eta kudeaketan. 173
Horrek ez du esan nahi ezinbestean erakundea eta mugimendua gauza bera
movimientos sociales, en contraste con formas tradicionales de organización política,
no se rijan por el principio organizativo de la diferenciación, ni en la dimensión
horizontal (el de dentro frente al de fuera), ni en la dimensión vertical (dirigentes frente
a gente común). Parece confiarse, al contrario, mucho en la des-diferenciación, por
ejemplo, en la fusión de los papeles privados y públicos, del comportamiento
instrumental y expresivo, de la comunidad y la organización, y en particular en que la
línea de deslinde entre los papeles de los “líderes” formales y de los demás
“miembros” esté desdibujada y todo lo más sea transitoria (Offe, 1988: 178). Antzeko
baieztapenak aurkitzen ditugu gizarte mugimendu berriei buruzko lehen azterketetan.
173 Gizarte mugimenduen eta beste ekimen sozial batzuen —adibidez, Gobernuz
Kanpoko Erakundeen (GKE)— esparru soziala barne bereizketa handiko mundu
konplexua izatera iritsi da. Horregatik, ez dira egokiak orain urte batzuk egiten ziren
azterketa errazak. Hein handi batean, gaur egun hain ohikoak diren GKEak behinolako
gizarte mugimendu batzuen ondorenak dira. Gizarte mugimenduz, elkarte boluntarioz
eta GKEz osatutako Hirugarren Esparrua izugarri hazi da gaur egungo gizarteetan,
bereziki Ongizate Estatuaren gainbeheraren ostean. Esparrua osatzen duten
mugimenduen eta elkarteen funts ideologikoa hasierako gizarte mugimenduen ideal
utopikoetan oinarritu bazen ere, gero estatu postkeynesiarraren berregituraketaren
oinarrizko elementuak izan dira haietako asko. Zehazki esateko, mutur batean,
hasierako gizarte mugimenduaren idealari jarraitzen dioten elkarteak eta GKEak daude
gaur egun: horiek, euren behin-behinekotasunean, ez diete uko egin asmo kritiko eta
eraldatzaileei. Beste muturrean, aldiz, estatuarekin eta administrazio publikoekin
lankidetzan diharduten elkarte ereduak kokatzen dira, honezkero sistema politiko
instituzionalean aktore konbentzional gisa onartu direnak. Azken horietako asko
ongizate sozialaren eta garapenaren arloetan aritu dira bereziki eta, elkartasunaren eta
lankidetzaren diskurtsoaren izenean, politika sozialen zatiketa eta endekapena
legitimatu dute. Mota horretakoek, barne eraketari eta finantzaketari dagokienez,
enpresa egiturak osatu dituzte. Militantzia merkantilizatu ondoren (Dezalay, 2003),
merkatu garailearen aurrean programa partzialak sustatzen dituzten eragile gisa
dihardute. Ez dute izan, ordea, erabaki politikoen norabidea aldatzeko gaitasunik; are
gutxiago, merkatuaren legeak eraldatzeko indarrik. Aitzitik, partaidetzaguneak izateko
sortu ziren eta enpresa moduko kudeaketarako guneak izatera iritsi dira. Mugimenduen
eta GKEen esparruan gertaturiko aldaketen berri jasotzen dute hainbat autorek. V.
Sampedrok azpimarratzen duenez, GKEak bereiziz joan dira, batzuk gatazkaren
logikaren barruan jarduten dute, baina beste batzuk kudeatzaileak dira (Sampedro et al.,
2002). J. Errok, berriz, kultura edo razionaltasun “instrumentala” oinarritzat daukaten
elkarteak eta mugimenduak bereizi ditu kultura “adierazkorra” daukatenetatik (Erro,
2003). GKEen bilakaerari buruz, ikus: Revilla, 2002a; Serrano Oñate: 2002; Díez
Rodríguez: 2002. Hirugarren Esparruari buruz: Larrinaga, 2004.
419