kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

zituzten geroko euskalgintzaren oinarrizko xedeak. Hori izan zen euren
ekarpen handienetako bat.
1960/70eko hamarraldietan gertaturiko kultura susperraldia euskal
nazioaren bestelako ikusmoldea zekarren definizioarekin batera eta,
hartara, euskal nazionalismoaren pizkundeari lotuta burutu zen. Ikusmolde
berri horretan euskara hartu zen euskal nortasunaren oinarritzat.
Kulturaren eta politikaren arteko uztardura horrek, zalantzarik gabe, gaur
egunera arte euskalgintzan ainguraturik egon den erreferentzi markoaren
oinarri nagusiak jarri zituen. Sortzen ari ziren euskal elite kultural eta
politiko gazteek irudikaturiko definizioan euskaldunen zapalkuntza
kulturalak jatorri politikoak zeuzkan. Ondorioz, mendekotasun horretatik
askatzeak jarduera kulturala lan politikoaren barnean kokatzea eskatzen
zuen. Euskara euskal nortasun kolektiboaren osagai bilakatu izanak ondorio
nabarmenak izan zituen euskal hizkuntzaren eta kulturaren berreskurapen-
eta modernizazio-lanetan. Areago, beste esanahi bat eman zien egintza
horiei, esanahi politikoa zentzurik zabalenean.
Hartara, mendeko kultura komunitate —eta komunitate politiko—
baten erresistentzi mugimendu gisa irudikatu zen euskalgintza, eta
euskararen eta kulturaren berreskurapena nazio eraikuntzaren barruan
kokatu ziren. Horiek horrela, erresistentzi mugimenduaren zereginak
jarduera politikoetara eta kulturaletara bideratu ziren. Erresistentzi
kulturalari dagokionez, bi eginkizun bete zuten elite kulturadunek euskal
kultura esparruaren osaketa prozesuan. Lehenik, 60ko hamarraldiko
protokulturgileen buruzagitzapean kultura mugimenduak
instituzionalizazio prozesua jarri zuen abian. Halatan, euskararen eta euskal
kulturaren birsorkuntzarako kultura erakundeak sortu ziren: euskal eskolak,
euskara modernizatzeko elkarteak, helduak euskaraz alfabetatzeko eta
682