kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

akademiko eta politiko ofizialetan euskal kulturari ukatutako babesa
aurkitu zuten euskal kulturgileek. Gero, erakunde politiko autonomikoen
eraketaren ostean, Hego Euskal herriko bi administrazioen eskuetan geratu
zen hizkuntza politiken garapena eta finantzaketa. Kultura politika horiek
—bereziki, indar nazionalista baten kudeaketapean egon den Euskadiko
Autonomia Erkidegoko administrazioak burututako politika— kulturgileen
arteko zatiketa iturri izan dira ordutik aurrera. Hala, esparru intelektualaren
barruan lerrokadura kulturalak eta politikoak eragin dituzte euskal
intelektualeriaren baitan.
Nik uste dut euskarari dagokionean, corpus eta estatusaren arabera bereizi
behar ditugu (…) Nik uste dut ba aurrerapauso handiak eman direla azken aldi
honetan corpusari dagokionean (…) horregatikan nahiko mirestekoa dela nola
landu den prosa akademiko hori. Oraindik ikuspenak handiak dira eta
oraindikan sortzeko pila bat dago eta norbaitek esaten zuen bezala ba
oraindikan (***) lustre parea eman beharko zaio ezta? euskarari. Klaro, ez da
erreza prosa akademikoa egitea. Zaila da. Eta orduan, oraindik egiteko handia
dago eta hobetu behar da asko, baina urrats handiak eman direla ebidentea da.
Eta geroz eta hobeto egiten dela ere, zalantzarik ez dago (…) Eta hemen
azpimarratu nahi nuke erakunde bat (…) nik uste dut lan ikaragarria egin zuela
hor, hiztegi espezializatuak eta zientifikoak egiten, UZEI dena (…) Hor elkartu
ginen hamabost edo hamasei zientzia desberdinetakoak. Zeren hor gaia ez bada
ezagutzen hitzak ez dira ezer, hitzen edukia ez bada jakiten. Orduan ba adituen
presentzia beharrezkoa da eta gainera maila kolektiboan. Eta orduan segurasko
UZEIren ekarpena handiena zen, elkartu zituelako bakoitzak bere alorretako
adituak eta horrela sortu zuen behar bada hobetuko dena baina funtsean hori
da. Eta orduan hori, ba nolabait Euskaltzaindiak babestutako guzti hori, ba hor
lan handia UZEIk egina du eta hori sortzaileekin bat gaurko euskal prosa
teknikoaren kalidadea … Hortik aparte problema handiagoak ikusten ditut
estatusean (…) Alde batetik euskarak zailtasun handiak dituelako gizartean
txertatzeko. Eta gero ez baldin badu euskal gizartean elebidunek, gehiengo
batek ez badu, ez bada txertatzen guzti hori, ba zertarako? Eta orduan sartzen
gara beste ikuspegi pragmatiko batekin, euskara zertarako? Eta orduan beti ere
besteen mirabe eta zerbitzari. Hemen ez da eman urrats handirik. Eta maila
honetan, estatusaren mailan, euskarak ez du aurrera egin. Oso gutxi (…) Ez da
maila berean joan. Hemengo hizkuntza politika elebiduna da (…) Estatusaren
inguruan daude bi korronte: bata erreprodukzioarena, zeinetan gizarteko
egiturek baldintzatu baitute subjektu historikoaren portaera, errendimendua.
Eta, bestetik, gorako abiadura, kultura erresistentziaren emaitza, beraz
produkzioarena, produkzio alternatiboarena. Eta hemen, bien arteko gatazka
honetan, dialektika honetan, harreman honetan, ene irudiko, indarrak ia
lehengoan daude. Eta horren arrazoia da hemen ente autonomikoa ezarri izan
denean eta diru publikoak ezarri izan direnean, garai bateko euskal
584