kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

autokonfidantza funtzio hori, ze euskaraz sor daitezkeela gauza orijinalak, beste
inon ez daudenak, eta, bueno, sor daitekela kultura bat guri balio diguna
bizitzeko eta… . Eta, bestetik, igual, baita ere erakarpen funtzio bat erdaldunei
adierazteko, jo! Hemen zerbait gertatzen da, ez? Hor sortzen dute. Egiten dute…
eta nik uste dut bai literaturak, bai kantagintzak, bai bertsogintzak, hori egin
duela. Eta baita ere “rock radical vasco” deitutako horrek neurri batean ere,
ez? Nolabait inbidia sortu, erakarpena sortu eta, inkluso, ikusi hor kultura
horretan zerbait gertatzen dala. Horren ekarpena euskalgintzan, nik uste dut,
inportantea dala (2. Elkarrizketa).
Nabari denez, era askotakoak izan dira euskalgintzaren esparruko
kulturgileei esleituriko rolak eta zereginak. Halaber, era askotakoak dira
esparruko kulturgileen arteko harremanak zeharkatzen dituzten cleavage
edo haustura lerroak. Bada, harreman gune horren osaketa, azken urteotan
ere, ez da egon definizio eta eredu lehiakorren eraginetik at. Horrela,
askotariko definizio eta proposamenak daude lehian gaur egungo
euskalgintzan: euskalgintzaren helburuei buruzkoak, kulturgileen
eginkizunei buruzkoak, eta hizkuntzaren berreskurapen moduari
buruzkoak, besteak beste. Ikusmolde horiek adierazpen gatazkatsuak izan
ohi dituzte: gatazka kognitibo modura azaltzen dira zenbaitetan, gatazka
politiko gisa beste zenbaitetan. Hain zuzen ere, hemendik aurrera
kulturgileen ustezko rol politikoak eta hizkuntzaren beraren ikusmolde
politikoak euskalgintzan sortu dituzten barne zatiketak hartuko dira
aztergai.
Izan ere, euskalgintza, batik bat frankismoaren garaitik aurrera,
esparru politiko nazionalistari lotuta eratu zen. Haatik, trantsizio osteko
instituzionalizazio politikoak, nazionalismoaren zatiketak, euskal
gizartearen konplexutasun gero eta handiagoak eta euskalgintzaren barne
bereizketak aldaketak ekarri dituzte nazionalismoaren eta euskalgintzaren
arteko berehalako identifikazio horretara. Hartara, euskalgintzan
zabaldutako diskurtso baten arabera, euskara ideologia politikoen gainetik
—euskal nazionalismoaren gainetik ere— kokaturiko bilgunea da. Horrela,
591