kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

Desberdintasun horren karietara, beharrezkoa egiten zaigu hasierako
Ilustrazioaren baikortasun unibertsalista zalantzatan jartzea eta, besteak
beste, kulturaren unibertsoen garapenaren baldintza sozialak nabarmentzea,
unibertso horien barnean eratu baita unibertsaltasunaren ideia. Itxuraz
kontraesana ematen duen arren, Modernitatean burututako arrazoiaren
garapena ezin da aldendu, ez estatuaren arrazoiaren garapenetik, ezta
pribilegioan oinarrituriko esparru sozial jakin batzuen autonomiatik ere.
Esparru horietan pentsamolde eta jokamolde ustez unibertsalak sortu dira,
praktikan gutxi batzuek monopolizatuak. Alde batetik, botere politikoaren
babesik ezean kultura guztiek ez dute unibertsaltasunerako sarbiderik
eduki. Halatan, kultura eta hizkuntza ez ofizialei dagokien kulturgintza
esparruaren osaketa ezinezko zeregina izan da —kasurik onenean
eginkizun neketsua— Mendebaldeko gizarteetan. Bestetik, kultura
nagusien barnean ez dituzte eragile sozial guztiek baliabide kulturalak
eskura izan; ondorioz, kultura kapitala gutxiengoen —zabal edo
murritzen— mende geratu da.
Era horretan, gutxiengo kulturadunek botere tresna eta eragin
sozialerako bitarteko bilakatu dituzte euren gaitasunak. Baliabide
garrantzitsuen jabe izanik, anbiguotasunez beteriko harremana eduki dute
historian zehar “ezjakinekin”, hots, kulturaz desjabeturik daudenekin.
Zenbaitetan, gutxiespena erakutsi dute herri adierazpenen aurrean. Beste
zenbaitetan, aurpegirik gabeko gizateria abstraktuaren alde agertu dira.
Behin baino gehiagotan, ahotsik ez daukatenen ordezkaritza ere
berenganatu dute. Horietan guztietan, baina, sozialki onartutako
nagusitasunaz aritu izan dira kulturgileak, agintez eta boterez hornituta.
121