kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

daukate esperientzi maila urte batzuetakoa, jaten dute oinarri teoriko
batzuetatik, eta oinarri teoriko horiek eta beraien bizipenak oso
konkordantzia handia daukate: “ostia!, es ke hau da nik sentitzen detena,
hau da nik egin nahi detena, ez?”. Orduan horrek izugarrizko energia du
(5. Elkarrizketa)—.
Bestetik, luze gabe, ekarpen kognitibo berriak lehenagotik zetorren
euskalgintzaren esparruaren birmoldaketa garrantzitsua azkartu zuen. Bada,
mugimendu esparruaren barruko erakunde batzuek euskararen
birsorkuntzari lotutako baldintza politikoen aldarrikapena egiten jarraitu
bazuten ere, mugimenduan gailentzen ari ziren helburuak hiztun
komunitatearen harremanak trinkotzera bideratu ziren. Beraz, alde batera
utzi ziren esparru politikoaren jardunguneak eta, aldiz, lehenetsi egin ziren
eguneroko bizitzako gune sozialak mugimenduaren egintza burutzeko toki
pribilegiatu gisa. Bira estrategiko horrek goitik behera aldatu zuen
esparrua, bai erakundeei dagokienez, bai eragileei eta haien arteko
harremanei dagokienez baita mugimenduak aurrerantzean burutuko zuen
egintzaren nolakotasunari ere dagokionez. Hala, bestelako orekak sortu
ziren esparruan, bertan ziharduten eragile nahiz kulturgileen artean 298 .
298 Euskalgintzaren interpretazio marko nagusiaren aldaketa eta esparru barneko
eragileen arteko indar koerlazioaren aldaketa adierazi zuten mugarri esanguratsuak
EKBren autodisoluzioa (1999) eta Kontseiluaren osaketa izan ziren. Ez kasualitatez,
beste ziklo politiko baten kontestuan gertatu ziren biak. Dena den, EKBren krisia 10
urte lehenagotik zetorren. Autodisoluzio horren berri ematen zen Bat aldizkariaren
alean, koordinakundearen ekarpenekin batera, honako balorazio kritiko hau egiten zuen
F. Muniozgurenek erakundearen bilakabidea ikusmolde “berritik” neurtuz: Ordurako
ibilbidean, EKBk, Herri erakundeei dagokienez, hainbat gabezia eta oker atzeman
zituen: alde batetik, Herri mugimenduaren indarrekiko larregizko konfidantza eta
instituzio eta erakunde ofizialekiko aurkari jarrera eta, ondorioz, inkomunikazioa
harreman urria dela medio; beste aldetik, ostera, konpaktazio eta koordinazio eza zela
eta, euskarak abertzale aduratsuen afera bilakatzen ziharduela ikusten zen (…)
Azaldutako kontestu horrek euskalgintzaren herri mugimenduaren baitan joera bi
markatuko ditu: bata kontrabotere joerakoa (politikagintzako sektore batekiko lerratze
politikoduna, bertako kide zenbaiten militantzia bikoitza erakutsiz, presioaren eta
salaketaren bidetik abanguardiaren joerari eusten diona) eta, bestea, integratzailea
609