kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

dira, ezta? Propio komunitate horrentzat sortuak direlakoan eta kutsu
diskriminatzailea eta… (8. Elkarrizketa)—. Ikusten dugunez, ukipen
egoeretan, hizkuntzek —hizkuntza komunitateek— baliabide
bereizgarriekin jarduten dute bai gizartean bai kultura esparruan. Hartara,
hizkuntzak eurak kapital bereizgarri dira bai hiztunentzat gizarte bizitzan
—hizketakide arrunt gisa dihardutenean eguneroko bizimoduan— bai
kulturgileentzat kultura esparruan. Azken horien kultura lanak, eta,
ondorioz esparruan daukaten kokapena eta aintzatespen soziala, besteak
beste, erabilitako hizkuntzaren arabera epaitzen dira.
Orokorrean hor dago arazo bat: hizkuntza bera erreminta bezala. Normalean
kulturgileak beti komunitate baten barruan izaten dira, hau da, sortzaile egiten
dira komunitate barruan. Eta euskararen hizkuntza komunitatea bada? Nire
iritziz oraindino eratu gabe dago. Orduan, aitzindariak esaten da, ezta?
Euskararen eta gure autoritateak aipatu izan dira garai batean, izen-abizen
propioak daude. Belaunaldiei buruz oso gutxi aipatu izan da euskal
kulturgintzan. Aroak bereiztu izan dira, eta garaiak eta hori, baina belaunaldiak
eta integrazioa eta harremanak, hori oso gutxi, zeren gutxi izan dira. Eta
hizkuntza funtsezko tresna da sormenerako. (…) Euskara batuaren sorrera oso
mantsoa da, nik uste orain ari direla belaunaldi berriekin holako gauzak
agertzen, trukea sortzen ari da aspaldiko partez, harremanak, pentsamolde
desberdinak belaunaldi desberdinetakoen artean. Horiek dira sortze lanak
aberastu egiten dituena, nolabaiteko oinarri bat behar izaten da. Hori ez dago.
Beraz, ez dut uste erdal kulturgilea eta euskal kulturgilea pareko egoeretan
daudenik. Eta gero beste kontu bat da baliabideak. Horretan ere ez. Erdal
kulturgileen komunitatea tradizio luzeko komunitatea da, beraz, egituratua. Jaso
egiten dituenak… inplizitua da gizartean errotutako komunitate bat da berez.
Niri sortzen zait hor Instituto Cervantes edo La Real Academia de la Lengua
Española edo…, beti zeharbidez hainbat gauza jaso egiten dituzte berez. Eta
euskal kulturgileen komunitatean, berriz, baliabideren batzuk sortzen direnean
beti estigma batekin sortzen dira, ezta? Propio komunitate horrentzat sortuak
direlakoan eta kutsu diskriminatzailea eta… Baina, bizirauteko, izaten hasteko,
eta bizirauteko tresna dira, eta gero naturaltasunez Egunkaria sortu izan zenean
izan den eztabaida garai horietan eta, gerora, orain Berriarekin, bere lekua
hartzen doanean, hasten da normaltasunez ikusten. Euskararen hizkuntza
komunitateak hedabide idatzia izatea, eguneroko hedabide idatzia izatea
normaltasunez hartzen den momentutik, gauzak aldatu egiten dira. Baina argi
dago hori lortzeko ordaina garestia ordaindu behar izan dela. Eta fase horretan
gaude. Momentu jakin batean hedatu egiten denean eta bizi [hizkuntza
komunitatea], sortu eta birsortzea lortzen denean, ba antzeko egoera batera
joango gara. Bien bitartean ba… Gero, badago tamaina. Bizirauteko 600.000
pertsonak osatzen duten hizkuntza komunitate bat edo ez dakit zenbat milioitako
pertsona eta aniztasun oso zabal batean bizi direnak, haien elkarren artean beti
574