kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

esparru publikoaren osaketari lotuta egon da Modernitatean. Hartara, maila
ideal batean ekoizpen intelektuala autonomoa den arren,
publikoarenganako mendekotasunak gero eta beharrezkoagoak ditu gaur
egun kapitalismo helduaren berezko publikotasun tresnak (Berrio eta
Saperas, 1993: 155).
Intelektualaren sorreran eragin zuten faktoreen artean dago Europako
testuinguru historikoan XVI. eta XVII. mendeetan eratu zen esparru
publiko burgesa (Habermas, 1981). Esparru publikoa gizarte modernoetako
oinarrizko kontzeptua dugu. Esparru publikoaren irudikapen
zabalduenetarikoa ikusgaitasunaren metaforan oinarritzen da (Rabotnikof,
1997); ikusgaitasunaren ideia behin baino gehiagotan erabiltzen da
kontzeptuaren metafora espaziala osatzeko eta ezaugarritzeko. Horrela,
“publiko” gisa hautematen dena publikoaren eskura dagoena izan ohi da,
alegia, ikusgai edo behagai gertatzen dena, ikusleen aurrean burutzen dena,
erakutsi egiten den zer edo zer denek ikus edo entzun dezaten (Thompson,
1998: 166). Ikusmolde horretatik abiatuz, bizitza publikoak publizitatea,
irekitasuna eta ikuskapena eskatzen ditu, besteak beste, baita agerpena eta
arriskuari aurre egiteko gaitasuna ere (Béjar, 2000: 26).
Aipatutako publikotasunaren ezaugarri idealak, zuzenbidezko estatua
eta gizarte zibil burgesaren urrezko aroarekin identifikatzen den “esparru
publiko autonomoan” kokatzen ditu Habermasek. Hark dioenez,
deliberazioa eta kontrol politikoa xedetzat zeukan esparru publiko
autonomoa, partaidetza berdintasunaren baldintzetan gauzatu zen, eta
razionalki argudiatzeko gai ziren gizabanakoz osatua zegoen. Bada, gune
publikoa Modernitatearen proiektu ilustratuaren bereizgarrietako bat izan
da, Habermasen ustetan. Estatuaren aurrean bereizirik azaleratu zen gizarte
zibilaren eraketari loturik burutu zen esparru publiko burgesaren sorrera,
256