kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

menderatuak eta menderatzaileak, lehenengoak euren txikitasunari aurre
egin nahian eta bigarrenak euren nagusitasuna mantentzeko ahaleginetan,
zur bereko ezpalak dira mundu sozialean garatzen den lehia sinbolikoari
dagokionez. Euren desberdintasuna botere tresnen kontrolean datza.
Aipatu ditugun argibide horietatik abiatuz, euskararen hizkuntza
komunitatearen eta euskararen beraren bilakaera garaikidea ulertzeko
funtsezkotzat jotzen dugu hizkuntza/gizarteari buruz euskal elite kulturalek
egin duten sorkuntza sinbolikoa eta haren ondorioak aztertzea. Kulturgileen
diskurtso legitimatzaileak bi norabidetan zuzendu dira: hizkuntza
komunitatetik at —ezin da ahaztu euskal gizartean erdal komunitateak ere
badaudela— eta hizkuntza komunitatearen baitara. Bi sail horietan
buruturiko sorkuntza diskurtsibo hori erabakigarria izan da gure ustetan.
Izan ere, hiztunen eta hizkuntzaren arteko harremana gutxitan izaten da
zuzena edo “berezkoa” —are gutxiago gure aroan—. Oro har, gauza bera
gertatzen da gizartekidearen eta gizartearen arteko harremanarekin
berarekin ere. Bien artean hizkuntzari buruzko —edo gizarteari buruzko—
irudikapen sozial jakin batzuk tartekatzen dira, alegia, gizarte
errealitatearen interpretazio irudiak. 203 Orain arte ikusi dugunez,
irudikapengintza horretan kulturgileak eragile —ez bakarrak baina bai—
garrantzitsuak izan ohi dira.
Irudikapen sozialez eta haien sorkuntza prozesuez ari garelarik,
berriz ekarri behar ditugu gogora gizarte errealitatearen izaera eta
funtzionamendua. Dakigunez, gizarte errealitatearen konbentzionaltasuna
haren jatorri gizatiarrean oinarritzen da. Izan ere, errealitate fisikoa ez
203 Lionel Joly ikertzaileak hizkuntzari buruzko gizarte irudikapenen garrantziaren berri
ematen digu. Berak euskararen ezagutza eta erabileraren eta euskarari buruzko jarreren
irudikapenak aipatzen ditu,: horiek guztiek hiztunen pertzepzioan daukaten eragina
azpimarratzen du. Ikus Joly, 2005.
461