kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

filósofos, dramaturgos, actores, cineastas, ensayistas, profesionales
liberales…). Oro har, gizarte zibilari egiten zitzaion deiadar ez soilik
ETAren berri emateko, baita “euskal iraultza integralean” parte hartzeko
ere. Iraultza integral horretan, hain zuzen ere, berebiziko garrantzia hartu
zuen iraultza kulturalak. Besteak beste, euskararen berreskurapena
proposatzen zen euskaldun guztien hizkuntza izan zedin, eta, euskal kultura
esparruaren osaketari buruzko kezka adierazten zuten. Euskal
Unibertsitatea eta Estetika Institutu baten sorrera ere planteatzen ziren
(Oteizaren Quosque Tandemen ildotik). 257
60ko urteetan hezurmamitutako euskal kulturaren berpizte eta
berriztatze prozesua, hein handi batean, euskal nazionalismoaren definizio
berriarekin harremanetan dago. Areago, aurreko belaunaldiaren ikusmolde
kontserbadorea eta immobilista gainditu nahian, kultura diferentziatuaren
defentsa borroka politikoaren erreferentzi markoan kokatu zen interpretazio
eraberrituan. Marko horretan, inmobilismoa ez ezik ordura arteko kultura
elitismoa ere kritikatu zen, kulturaren hedapen orokorrean jarduteko premia
nabarmentzen baitzen. 258 Egitekorik garrantzizkoena nazio komunitatearen
partaidetza sentimendua lantzea baldin bazen, euskararen alde egiteak garbi
ahalbidetzen zuen helburu horren erdiespena. Halatan, politikak eta
kulturak bat egin zuten interpretazio berrian: euskal nortasun kolektiboaren
defentsa eta hizkuntza/kulturaren berreskurapena norabide berean zihoazen
eta elkar elikatzen zuten eginkizunak ziren.
257 Ikus Letamendia, 1994a: 292-296.
258 Horrelako kritikak logikoak ziren ohiko hierarkia kulturaletatik at zeuden gazte
kulturgilegaien artean. Rubiraltari jarraituz: La lengua se configura (…) como el
componente más tangible de esta realidad amenazada (…) la nueva intelectualidad (…)
no dudará en situar la defensa de la cultura propia diferenciada en el terreno mucho
más abierto del combate político (…) empezarán a repudiar el elitismo de los círculos
que han monopolizado en exclusiva el cultivo de la cultura autóctona hasta ese
momento, por lo que se extenderá una vocación de apertura y generalización de los
canales de difusión cultural (Rubiralta, 1997: 289, 291).
515