kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

indibidualen artean, bai eragile kolektibo zein erakundeen artean. Bestalde,
esparru kognitibo modura, hizkuntzari eta gizarteari buruzko askotariko
definizioak eta interpretazio markoak atxikitzeko beta izango du
ikertzaileak, historian zehar nahiz denbora berean sorturikoak, elkarren
artean osagarriak nahiz gatazkatsuak izan daitezkeenak. Den-denek osatzen
dute euskalgintza deritzogun unibertsoa.
1.1. Euskal kulturgileen erresistentzia kognitiboa: kapital
sinbolikoaren metaketa historikoa Eusko Pizkundearen garaian
Pentsamendurik gabeko lumak ez du zulatzen gizartearen eguneroko bizitzan.
Egoera diglosikoa jasan izan duten hizkuntzen historian zehar, hizkuntza
nagusiak beti jan izan dio menpekoari intelligentsiaren esparru pribilegiatua,
beti zokoratu izan du etxeko zulora, gune administratiboetatik aparte utziz.
Horixe izan da euskararen kasua, baita herritar gehienen hizkuntza mintzatua
izan zen garairik onenean ere (Iztueta, 1996: 36).
Una lengua en situación diglósica acaba reduciéndose a los ambientes más
populares y a las comarcas más rurales y protegida por el aislamiento puede
sobrevivir durante muchísimo tiempo. Pero esta supervivencia por inercia tiene
poco que ver con los intentos de recuperación que no en balde se califican de
renacimientos y cuyos iniciadores son hombres de inquietudes culturales, para
entendernos, intelectuales (Siguan, 1988: 66).
Gizarte zientzietan —soziologian, antropologian, eta abar— ohiko
topos edo diskurtsoa izan da gizarte eta kulturetan bi aro bereiztea:
Tradizioa eta Modernitatea, hain zuzen ere. Literatura zientifikoan,
lehendabizi, eta sen oneko ezagutzan gero, errotu da gaur egun ere oso
indarrean dagoen tradizionalismoaren eta modernismoaren arteko antitesi
mitiko horren irudikapen soziala. Usu egin diren sailkapenen arabera,
estaturik gabeko hizkuntza taldeen eta nazioen kulturak eta hizkuntzak
tradizioaren sailean sartu dira, desagertze bidea besterik ez zutelakoan.
Ondorioz, tradizioa gainditu beharreko etapatzat hartuta,
465