kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

Kultura legitimoaren erdiespena mugatzen duen errotiko desjabetzea
sumatzen da holakoetan: gizarte eragile batzuen jatorrizko kulturari
birsorkuntza mekanismoak ukatzen zaizkionean, kultura arrotzean
murgildu beharrak eragozpen erantsiak jartzen dizkie kaltetuei.
Kulturarako sarbidearen arazoek nabarmen erakusten dute kultura
mikrounibertsoek daukaten izaera sozial pribilegiatua. Pribilegioak
zerikusia dauka kulturaren barruan eratutako intelektualen jatorri
sozialarekin, baita haiek garatu beharreko ahalmenen ezaugarriekin ere.
Izan ere, kulturaren autonomizatzeak gizarte eragile batzuei egokitutako
begirada hotz eta harroaren eraikuntza soziala ekarri du berarekin batera;
begirada subirano eta intelektualista hori, jakina, gutxi batzuen eskuetan
geratu da. Kulturak autonomia irabazi zuen heinean, zibilizazio handietan
parekorik ez zeukan gizarteen banaketa intelektualista gauzatu zen modu
saihestezinean: maila gorenekotzat hartutako intelektoa, batetik, eta
gorputzari lotutako guztia —mendekotzat joa— bestetik. Harrezkero,
bereizi egin dira sentimen abstraktoak eta sentimen “sentikorrak”, arte
garbiaren aldeko zaletasun elitista —abstrakzio sozial prozesuen bitartez
araztua— eta gauza praktiko eta materialen aldeko zaletasun xumea.
Bananduta geratu dira betiko, batetik, kulturaren ordenarekin lotuta dagoen
guztia, era guztietako bereizketa eta sublimazioren iturri dena, eta, bestetik,
naturaren ordenari edo herri ordenari dagokiona. Hartara, kulturgileei
atxikitako gaitasunak, kulturaren esparruak bere autonomizatze prozesuan
metatutako baliabideak bezala, desberdintasunarekin eta pribilegio
sozialarekin elkarturik egon dira geroztik. Modu paradoxikoan, beraz,
unibertsaltasuna aldarrikatu duen Modernitateak berak elikatu du bortizki
bestelako desberdintasun mota bat.
120