kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

Nik uste det…, bueno militantzia egia da hitz oso denostatua dela bolada
honetan (…) Militantziaren aldeko jarrera bat ia ia gaizki ikusita dago, ez? Eta
nik defenditzen dut, defenditzen dut nire (?) profesionalidadea baina defenditzen
dut militantzia maila bat eta iruditzen zait momentu hauetan (…) euskerak
diskriminatu behar duela pertsona batentzat lor dezakeen botere adkisitibo
maila, horretarako balio badu euskerak aurrera egingo du, eta horretarako
balio ez badu atzera egingo du. Alegia, zuk euskera jakinik, jakinda pentsatzen
baldin badezu euskera jakin gabe baino hobeto biziko zarela, euskera ikasten
saiatuko zara. Eta hori produkzio katearen atal guztietan. Unibertsidadean zuk
pentsatzen baldin badezu, kontxo!, euskera jakinda, seguraski, leku hobea
izango det, postu hobea lortuko det… ba saiatuko zara. Baina, horra iritsi
bitartean, alegia, beharrezkotasuna lortzen baldin bada, motibazioaren
garrantzia ja oso maila normalean gelditzen da. Nire alaben kasuan ez zait
burutik asko pasatzen erdera ikasteko motibatuta egongo diren edo ez, badakit
ikasiko dutela, zeren eta derrigortuta daude, sobrebibituko dute erdera ikasten
badute, sobrebibituko dute. Are gehiago, inglesa ikasi beharko dute
sobrebibituko badute hemendik 20 urteko. Beraz, nik nahiko nukeena da Euskal
Herriak sobrebibitzeko euskera jakin behar izatea. Hori lortzen ez degun
neurrian ez da egongo motibaziorik. Baina, nola hori ez dugun, izan behar dugu
motibazioa, ez? Ta motibazioa exijitzen baldin badugu, hori militantzia horrekin
lotzen da, azken batean, egoera berdintsu batean diskurtsoa izatea hori lujo bat
da (…) Guk diskurtsoetan esango dugu aberastasun bat dala, historia, eta
bestea, eta nahi degun guztia… baina hori Madrilen ez dute oso ondo ulertzen
eta New Yorken gutxiago (…) Beraz, orduan, ia, ba, ondo datorkigu, ta historia,
ta eleaniztasuna, ta…, oso ongi ikusten ditut, baina, edo euskera beharrezko
bihurtzen dugu esparru batzuetan edo honek ez dauka irtenbide askorik. Baina
hori lortu bitartean behar dugu militantzia puntu bat. Eta, orduan, hizkuntzaren
balio plus hori, eta militantzia esaten dudanean ez dut esaten itsu-itsuan, ez, ez,
ez. Ez dut hori esan nahi. Baino bai esan nahi dut plus bat izan behar duela,
alegia, jendeari esan behar diogula liburu bat euskeraz idaztea edo erderaz
idaztea ez dala gauza bera, liburu bat euskeraz egitea ez dala gauza bera (…)
askoz ahalegin handiagoa eskatzen duela, hortan gabiltzanok, ekonomikoki ere,
diru gutxiago irabazten dugula, hori esan behar diogu jendeari. Eta jendeari
esango diogu, bueno (…) ahalegin bat egin behar duela, ez sakrifizio bat, baino
bai ahalegina. Ez nago sakrifizioen alde, baino bai ahalegin kontzientearen
alde. Hori galtzen baldin badugu, dana berdin baldin bada, dana galtzeko
daukagu. Kontzientzia sozial hori indartu behar dugu, ze bestela jai gara, zaila
da eutsi ahal izatea. (6. Elkarrizketa).
Oro har, geroz eta tradizio intelektual profesionalizatuagoetan
murgilduta agertzen badira ere, euskalgintzako kulturgileek, mendeko
hizkuntza baten hiztun gisa duten esperientziak bultzatuta, militantziari
lotutako habitus espezifikoa erakusten dute. Habitus horrek mugimendu
jarreretatik hurbil jartzen ditu eta mugimendu intelektualen ereduen
671