kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

mendeko agertu zen eta, luzaroan, baliorik indartsuenak —
“progresistak”— itxuraz gertuago egon ziren ahulenak ordezteko —balio
“atzerakoiak” eta “ezjakinak” jo zirenak, alegia—. Historiak emandako
ziurtasun hori, menderapen unibertsalaren aldekoa, egia, iritzia eta
gustuaren estandar unibertsalen bidez adierazi zen intelektualki. Izan ere,
intelektualek eratu behar izan zituzten menderapen unibertsala elikatzeko
baliabideak, zientzia unibertsalak, etikak eta estetikak zuzendutako
irizpideekin. Gaur egungo egoeran, baina, iraganeko ziurtasunen amaierak
esparru intelektualaren pixkanakako ahultzea ekarri du berekin. Hala,
mendeetan zehar Mendebaldean osatutako eraikuntza intelektual
unibertsalistak zilegitasuna galdu du progresiboki; eta, eraikuntzak bezala,
haren eraikitzaile nagusiek ere auzitan ikusi dute euren legitimitatea.
Krisiaren bigarren faktorea estatuaren legitimitate premia
gutxitzearen ondorioz etorri da, Baumanen iritziz. Intelektualak sortu ziren
garaia, haren hitzetan, “berrantolaketa” handiaren garaia izan zen, sakratua
zen guztia profanatu baitzen orduan. Estatu absolutista sortu berriak ez
zuen izan erronkatzat boterea esku zahar eta nekatuetatik hartzea. Aitzitik,
botere berriak aurrean zeukan zereginak tradizio komunaletan oinarrituriko
gizarte birsorkuntzaren mekanismoak suntsitzea eskatzen zuen. Ez zen lan
makala, inolaz ere. “Kultura gurutzada” gisara burutu zen eginkizun hori,
gizarte boterearen oinarri komunalen suntsipen praktikoa eta haren
agintearen deslegitimazio teorikoa erdiesteko helburuarekin. Eginbehar
horiek zeuzkala, jakina, estatuak legitimazio baliabideak eskuratu behar
zituen beste ezer baino lehen. Gaur egun, aldiz, menderatze politikoa
kontsumo gizartearen limurketaz baliatzen da gero eta gehiago, baita
zapalkuntza zuzenaz ere. Bada, merkatuaren dependentziak kontrolatu ezin
dituen gizarte bazterrak, indarrez hartzen dira mendean. Baumanen aburuz,
bi mekanismoek, limurtzeak eta zapalkuntzak, intelektualki prestaturiko
319