kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

partaidetza eta nortasun sentimenduak eraikitzeko lotura sinbolikoak
bilbatu behar dira estatu-gizarteetan, estatuak komunitarioak izaten
ahalegintzen diren elkarteak baitira. Eraikuntza, jakina, ezin da boterearen
erabileraren egintza “praktikoen” emaitza hutsa izan, ez hori soilik,
bederen. Horrekin batera, osagai intelektualen laguntzaren premia daukate
botere-egintza horiek eta, de facto, intelektualek eurek burutzen dituzte
makina bat aldiz (Shils, 1977: 146).
Adierazi denaren arabera, kultura ez da inolaz ere garrantzirik
gabeko atala izan eraldaketa modernoaren prozesuan. Aitzitik, beste ordena
sozial baten eraikuntza gauzatu zen kulturaren eraberritzearekin batera.
Berrikuntza prozesuaren muina ordezkapen batean zetzan lehen-lehenik:
legitimazio molde tradizionalak ahultzean, alegia, erlijioaren agintearen
gainbehera gertatzean, arrazoiak hartu zuen haren lekua. Ordezkapenak,
jakina denez, testuinguru ideologiko-kultural egokia zeukan atzean,
Ilustrazioa, hain zuzen ere. XVII. eta XVIII. mendeetan garatu zen
Ilustrazioaren mugimenduak irudikatzen ditu, beste ezerk baino hobeto,
Modernitatearen kultura proiektua eta Mendebaldeko gizarteak bizi
izandako aldaketaren marko intelektual orokorra. Hartara, Ilustrazioak
eraberritze kulturala eta ideologikoaren nolakotasuna goiargitu zuen,
gizarte aldaketaren itsasargi gisara.
Ilustrazioa ez zen ezerezetik sortu. Ilustrazioaren urrutiko iturburuak
humanismo grekoerromatarrean daude; aldiz, eragin hurbilekoak
Errenazimentuko gizakiaren filosofiatik eta zientzia modernotik datoz,
aurrena —Bacon, Copernico, Galileo, Descartes eta Leibnizen eskutik
garatuta—, eta erreforma protestanteak eragindako eliza katolikoaren
aginte ahultzetik, hurrena. Iturri horietatik guztietatik jasotakoa bilduz,
proiektu ilustratuaren funtsa arrazoiaren, hau da, giza ahalmenaren
31