kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

azpiinstituzionalizazioaren ondorioz, kulturgileak, ohiko betekizunez
arduratzeaz gain, behartuta egoten dira “ezohiko zereginei” ere aurre
egitera.
Batzuk daukate egoera natural bat eta besteek daukate egoera extraordinario
bat. Eta ez da berdina… (…) Ba egoera extraordinarioa dagoelako alde
batetikan, gure egoera…, egoera normaldu batean ez dagoelako (…) Orduan,
egoera normala ez izanda, eginkizunak dire ez bakarrik ordinarioak baizikan
extraordinarioak ere bai, orduan ez da berdin. Hemen kultura espainola, edo
eginkizun espainola, edo egin nahi dutenentzako gauzak dire askoz errezago, ba
Zamoran edo Jaenen gertatuko liren modukoak, pixka bat nekezago ere bai
agian. Baina askoz ere errezago eta normalago eta egoera ordinario batean
egin daitezkeenak, baina euskerarekiko, eta euskal kulturarekiko, eta euskal
politikarekiko, eta… (….) ba gauzak dire askoz ere nekezagoak. Nekezagoak
egoerak normalak ez direlako. Orduan daude ordinarioak egin behar da gehi
extraordinarioak. Orduan da…, beti pulso bat dago esfortzuan,
eginbeharrekoan eta abar (1. Elkarrizketa).
Elkarrizketatuen ustetan, beraz, ezohikoak dira euskarazko kultura
esparruaren egoera eta euskal kulturgilearen betekizunak. Hurrengo
elkarrizketatuaren aburuz, euskal kulturgileak eta erdal kulturgileak
bereizten dituzten ezaugarriak euskal hizkuntza komunitatearen tamaina eta
hark pairatzen duen konfrontazio politikoa dira, hurrenez hurren. Ezaugarri
kuantitatiboa izanik, lehenengo bereizgarriak ez luke, itxuraz, eraginik izan
behar kulturgileak bere komunitatearekin dauzkan harremanetan. Halaz ere,
elkarrizketatuak onartzen du tamainak mugatu egiten dituela kulturgileak
lor ditzakeen merkatu baliabideak eta, ondorioz, eragina daukala
aintzatespen sozialean eta estatusean. Bestalde, Aro Modernoan zehar
mugimendu etnonazionalistek uztartu egin dituzte jatorrizko hizkuntzaren
berreskurapena eta nazio komunitatearen botere politikoaren aldarrikapena.
Euskal Herrian ere, gatazka politikoak bete-betean harrapatu ditu euskal
kulturgileak. Esparru politikoak eta euskarazko kultura esparruak luzaroan
izan duten lotura zuzenak, eta kultura kutsatu duen gatazka politikoak
eragozpenak jarri dizkiote behin baino gehiagotan kulturgileek amestu
duten autonomiari.
572