kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

erakunde akademiko indartsuen existentzia, ezagutza eta ideien hedapen
ahalmena aldatzen duten garapen teknologikoak, intelektualaren
egintzarako guneak zabaltzen dituzten mugimendu sozial eta politikoen
sorrera eta krisi sinboliko garrantzitsuen agerpena izan ohi dira, besteak
beste, tradizioak astindu eta moldarazten dituzten egiturazko faktoreak.
1.2. Kultura esparruaren autonomiaren murrizketak. Estatua eta
merkatua
Gizarte sistema modernoetako kulturgintza esparruak sakoneko
eraldaketak bizi izan ditu azken mendean. Lehenago adierazi den moduan,
kulturaren mundua zatitu eta bereizi egin da apurka-apurka, eta
mikrokosmos espezifikoen multzo konplexua osatu du. Aldi berean, kultura
sortzailearen lan baldintzak ere bestelakotu egin dira. XIX. mendeko
kultura unibertsoko prototipoa osatzen zuen kultura sortzaile autonomoaren
tradizioa hondarrezko eredu dugu gaur egun. Antzinako kulturgile
autonomoa —literatoa, “artisaua”, artista, eta abar— gainbeheran dago
tradizio nagusi gisa. Esku-langileei gertatu zitzaien modu bertsuan,
produkzio bitartekoen erabilera ez dago gaur egun langile intelektual
gehienen mende. Ondorioz, gero eta lan gehiago egiten dute kulturgileek
besteentzat eta gero eta gutxiago kontrolatzen dituzte euren lan baldintzak.
Esku-lana bezalaxe, burulana ere razionalizazioaren mende geratu da
erabat: unibertsitate eta goi-mailako erakunde akademikoetan gertatu den
moduan, espezializazioa, burokratizazioa eta irizpide ekonomikoen
ezarrera —errentagarritasuna eta abar— indarrez sartu dira kulturaren
esparruan eta pitzadura larriak eragin dituzte haren funtzionamendu
printzipioetan. Prozesu horiek guztiek ahuldu egin dute kulturgileak
208