kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

Arestian aipatu den legez, klaseetan banatutako gizartean, hots,
gatazkaz jositako sozietatean garatu dira luzaroan rol intelektualak.
Horrelakoxea izan da intelektualen agertoki modernoa. Hartara, klaseen
errealitateak eta klaseen arteko gatazkak hasiera-hasieratik kutsatu dute bai
kulturgileen nortasun soziala bai euren talde pertzepzioa. Ildo horretan,
tradizio marxistak, kulturgintza eta mendeko klaseen emantzipazio
politikoaren proiektua uztartu beharra azpimarratzean, modu erabakigarrian
eragin du klase borrokari lotutako intelektual ereduaren sendotzean.
Marxengandik abiatu zen tradizioak klase burgesaren zerbitzupean
kokatzen zuen XIX. mendeko intelektualeriaren gehiengoa ordena
kapitalistaren barruan. 14 Abiapuntua oso orokorra bada ere —Marxek berak
ez zuen inoiz intelektualei buruzko azterketa teoriko espliziturik egin—
teoria zientifikoari lehentasunezko garrantzia egoztean eta teoria hori
proletarioen emantzipazio politikarekin lotzean, Marxen planteamenduak
nabarmen eragin zuen langile klasearen kausarekin engaiaturik zeuden
intelektualen kategoriaren sorreran. Hain zuzen ere, Leninek ideia horiexek
jaso eta garatu zituen gero partidu abangoardiaz eta zentralismo
demokratikoz hornitutako organizazioaren teoria osatu zuenean, eta
Lukácsek oinarri filosofiko sendoetan funtsatu zuen antolaera bera. 15 Halaz
ere, ikuspegi marxistak XX. mende hasierako Gramsciren lanetan lortu
zuen bere maila gorena esparru politikoan eta intelektualean, urte askotan
ondore oparoa izan duen ekarpena egin baitzuen pentsalari italiarrak.
Gramscik klase gisara ikusten ez dituen arren, talde menderatzailearen
“enplegatutzat” dauzka intelektualak, hegemonia sozialaren eta gobernu
politikoaren iraupena bermatzeko mendeko funtzioak betetzen baitituzte
14 Marxen ustetan, “ideien ekoizpenaren” fenomenoa klaseetan banaturiko eskemari
loturik dago ezinbestean; hartara, intelektualek, hasiera batean, klase menderatzaileari
komeni zaizkion ideiak adierazten dituzte. Ikus Marx, Engels, 1988: 43-44.
15 Ikus Lenin, 1981; Lukács, 1984.
51