kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

Ikuspegi ideal batetik abiatuta, intelektualaren funtzio politikoa ezin
da bete kulturgileak, kulturgile modura, agintaritza propioa eskuratu baino
lehenago. Hartako, kulturgintzaren esparru autonomoak erabateko garapena
erdietsita izan behar du gizartean. Bada, kultura esparrua finkatzen denean
aplikatzen dira kultura unibertsoari dagozkion balio, arau eta baliabideak
esparru sozial eta politikoan. Hortaz, kulturak gizarteko esparru berezi
modura garapena eta autonomia erlatiboa irabazten dituen heinean sortzen
dira intelektualari “hitza eman” diezaioketen baldintzak. Une horretatik
aurrera mintzatu daiteke kulturgilea kulturaren izenean eta kulturak ematen
dion berariazko agintaritza baliatuz, bai esparru sozialean bai politikoan.
Esparru horietan diharduenean, kulturgilea “intelektual” gisa ari da.
Esandakoak esanda, intelektualaren botere politikoa ez da ulertu
behar sen oneko ezagutzak politikaz daukan ikuskera murriztailearen
barruan soil-soilik. Halaz ere, politikagintzaren ikuskera konbentzionala
maiz gailendu da intelektualei buruzko gogoeta teorikoetan. Ikuspegi
horren arabera, kulturgileari, intelektualari, ohiko politikariaren rola egotzi
zaio behin baino gehiagotan. Jakina, intelektualek esku hartu dezakete
esparru politikoan gertatzen diren lehia politikoetan eta borroka
alderdikoietan. Zenbaitetan, iritsi daitezke botere politikoaren
instituzioetara ere. Ildo horretatik, Platon bera filosofoen gobernuaren
premiaz mintzo zen. 71 Eta geroztik ere, pentsalari askok izan dute Platonen
amets berbera, besteak beste, gizarte pentsamenduaren aitzindariek.
XIX. mende hasieran, Saint-Simonek ingeniari eta fisikari
kidegoaren zuzendaritzapean irudikatu zuen gizartea. Garai horretan
jadanik hasi berriak ziren zientzialariak industria aldaketak eragiten baina,
71 Filosofoak hirietan errege izan ez badaitez (…) eta ahalmen politikoa eta filosofia
batera ez baletoz (…) hirien kalteak ez du azkenik izango eta uste dut gizadiarenak ere
ez (Platon, 1993: 569; XVIIIa, 473d).
189