kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

krimena, eta, ororen gainetik, langile mugimenduari lotutako ideien indar
gero eta handiagoa —sozialismoa, komunismoa, anarkismoa— aipatzen
ziren maizenik horien artean. Horiek guztiak, jakina, ordena liberalaren eta
bere instituzioen krisiaren adierazletzat ez ezik, Mendebaldeko
zibilizazioaren beraren krisiaren erakusletzat jo ziren zenbait testuinguru
intelektualetan.
Aldi berean, pentsalari horien ustetan, mundu modernoak aukera
geroz eta handiagoak eskaintzen zituen masen egintzarako. Urbanizazioak,
tradizioaren beherakadak, migrazioak, lan aldaketak, eta hedabideen eragin
gero eta nabarmenagoak Mendebaldeko gizarteetan nagusitutako joera
jakin baten adierazpenak ziren: hain zuzen ere, joera horren arabera masen
pentsamoldearen hedapena finkatzen ari zen. Hartara, masak euren
protagonismoa sendotzen ari ziren hala ideien zabalkuntzan nola egintzen
esparruan.
Nortzuk ziren masen egintzetako partaideak? Nola uler zitekeen
eskuarki legeekin begirunea zeukaten herritarrak bat-batean gizarte ordena
hausten zuten egintzetan parte hartzeko gai izatea? Galdera horiei
erantzuna ematen saiatu ziren pentsalariak masen psikologiaren sortzaileak
izan ziren, Le Bon eta Tarde, besteak beste —nahiz eta gero Freud eta
psikoanalisia ere erantsi zitzaien haiei—. H. A. Taine historialariaren
eraginpean, autore horiek masen egintza kolektiboaren ikuspuntu erabat
ezkorra landu zuten.
Tradizio horretan dauden pentsalariak bat datoz gizarte
mugimenduen sorreraren auziari erantzun psikosoziala ematerakoan.
Beraien iritzitan, masen jokabidearen gehiegikeriak egintzan parte hartzen
dutenen kutsatze emozionalean dauka bere jatorria. Hartara, gizabanakoak
331