kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

mugimendu erakundeak eta lankidetza bultzatu dutenak dauzkagu
esparruaren barruan.
Hainbat mugimenduren bilakaeran ohikoak diren instituzionalizazio
eta profesionalizazio prozesuen ondorioak euskalgintzaren bilakaeran ere
islatu dira. Esan denez, mugimendu ekimenez sortu zen euskarazko
kulturgintza esparrua eta mugimendu ekimenez sortu eta kontsakratu ahal
izan ziren kultura eragileak euskararen munduan, bulkada instituzionalez
baino gehiago. Baina, hasierako kulturgile ereduak —mugimendu
intelektualak— sortzeko ez ezik, eredu intelektual horiek aldatzeko eta
berriro definitzeko aukerak ere sortu dituzte euskal kulturgileek
euskalgintzaren barnean. Hala, baldintza soziopolitiko egokiak agertu
direnean mugimenduaren instituzionalizazioak bide eman du bestelako
tradizio intelektualak garatzeko beste testuinguru instituzional batzuetan —
unibertsitatean, administrazioan, eta abar—. Euskal tradizio akademikoak
eta euskara arloko administrazio teknikarien tradizioak, esaterako,
euskalgintzaren haztegian daukate lehen jatorria.
Tradizio horien sorrerak ez du ekarri, hala ere, euskararen eta euskal
kulturaren normalizazioa testuinguru instituzional horietara. Kulturgileen
adierazpenek erakusten digutenez, akademiko euskaldunek mendeko
kokapenak dauzkate unibertsitate esparruan, euskarak ez baitu eskuratu
baliabide legitimoaren estatusa esparruan lehiatzeko. Esparruaren arau
nagusiak gaztelaniaren alde jokatu du. Hartara, lehiazko sistema
meritukratikoaren barruan arau horren araberako karrera akademikoak
saritzen dira. Administrazioan, berriz, euskara arloko teknikariek “esparru
periferiko” batean dihardute. Esan nahi baita, administrazioko bestelako
esparruetan ez bezala, behin baino gehiagotan irizpide politiko argirik gabe
aritu behar izan dute; onenean ere, teknikari horiek borondatearekin
688