kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

tercera vía entre el racionalismo absolutista y el relativismo, ya que éste no
conduce de manera irremediable al escepticismo (…) Me parece que no se es
“realista” o “relativista” de manera enteriza, de una pieza, porque no existe
camino alguno para estar seguros de la certeza de lo que sabemos: sabemos
cosas, desde luego, y cada vez descubrimos mejor y explicamos más
satisfactoriamente el mundo. Pero la existencia de esa realidad externa (de la
que formamos parte), y la adecuación a ella de nuestras proposiciones, no
dibujan un ámbito de consoladora seguridad, sino de desazonante
incertidumbre. Por ello se me antoja inescapable la simultaneidad de ser
realista y relativista, por más que tal cosa pueda parecer insoportable o necia
desde determinadas posiciones filosóficas o científicas (Beltrán, 1993: 639,
648).
Ezagutza zientifikoa, bere behin-behinekotasunean ere, prozesu
baten emaitza izan ohi da. Gaur egun ezagutza zientifikoak modu
inplizituan edo esplizituan aipatzen duen “errealitate objektiboa”, esparru
jakin bateko ikertzaileek orainaldiko une jakin batean halakotzat hartu
dutena besterik ez da. Erabaki hori ez da guztiz arbitrarioa, ordea. Esparru
zientifikoak berezitasun bat dauka: errealitatearen irudikapenak eraikitzen
dituzten eragile lehiakideek ezin dute lan hori edozein modutan egin.
Aitzitik, “errealarekiko” kidetasuna egiaztatzeko printzipioetan adostasuna
izan behar dute abiaburu, alegia, tesiak eta hipotesiak balidatzeko metodo
komun batzuk sortu behar dituzte, azken batean, objektibatze lana
oinarritzen duen itun bat izan behar dute. Hortik at, esparruan irudikapen
lehiakideak egon ohi dira aurrez aurre. Denek dute, baina, errealitatea
helburu. Eta uste izaten da “errealitateak” bere behin-behineko epaia
erakusten duela diziplinen eta esparruen arauen mende —habitusaren
eragin ikusezina bide dela— kolektiboki metatzen eta erabiltzen diren
esperimentazio tresnek eta teknikek egoki baliatu direnean, esparrukideen
iritzi adostuan.
Azken finean, zientziaren sekularizazioak eta desmitifikazioak
agerian utzi dute ondorio handiak dituen oso gauza sinplea, hots, ezagutza
zientifikoaren ekoizpena giza eginkizuna dela (Beltrán, 1999: 305). Horiek
298