kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

kognitiboak. Txepetxen teoriaren argitalpenaren ostean mugimenduak
martxan jarritako sozializazio zabalak gaitasun kognitiboak zeuzkan parte-
hartzaileen ezinbesteko jarduna eskatu zuen. Era berean, herri elkarteen
sorrera prozesuak ere, gizarteko talde prestatuen partaidetza utzi zuen
agerian. Batetik, herri elkarteak prestakuntza intelektuala zeukaten taldeen
ekimenez osatu ziren. Bestetik, taldeok “prestigiodun eliteak” baliatu
zituzten osatze unean, eliteek gizartearen aurrean zeukaten “izen ona” —
kapital sinbolikoa— hiztun komunitateari eta mugimenduari berari
transferitu ziezaieten. Halatan, euskalgintza Txepetxen aroaz eta herri
elkarteen aroaz geroztik, inoiz baino gehiago irudikatu da gune kognitibo
gisa, bere oinarrizko parte-hartzaileen ezaugarriei dagokienez ere.
Euskera elkarte bat, ba kasura gure herrikoa, sortzen ari ginen pertsona gutxi
batzuk. Pertsona horiek ezaugarri batzuk bagenituen, eta beste edozeinek egin
zezakeen? Ba igual bai, baina niri oso zaila iruditzen zait hori horrela gertatzea.
Daude hor zirkunstantzia batzuk: inor ez da inpreszindiblea (…) baina osagai
batzuk juntatzen ez badira, nik uste det, ez duela horrek indar nahikoarekin…
(…) Bata zen esperientzia. Bi, zera, oinarri teoriko batzuk, hausnarketarako
bide bat, formazioa, ez dakit, maila kulturala deitu. Edo maila kulturala baino,
gai horren inguruan hausnartzeko eta… jardun bat egin izana. Eta hirugarrena,
nik uste det energia, ez? Nahi izatea, baloreak… Nik uste det, e…, segun zer
pertsona klase zaren, kezka batzuk ez direla sortzen zure barnean, o sea, behar
dutela, ez dakit genetikoa dan, ez dut hainbeste esango, baino, bueno, ba
pertsona batzuk, gai batzuen inguruan aurrera joateko aukerarik ez dute ikusi
izango, eta beste batzuk, berriz, kezka soziala beti izango dute, ezta? Klaro, hori
egon daiteke gauza askorekin lotuta, baina hiru osagai horiek nik uste det
baietz, eh? Energia bat, nahi izate indartsu bat barrenean, esperientzia bat eta
oinarri teoriko batzuk, hausnarketarako joera bat batez ere (5. Elkarrizketa).
Orain arte ikusi denez, euskalgintza historian zehar osatu den gune
kognitibo garrantzitsua izan da; bertan aldaketa soziala —euskararen
berreskurapena— bultzatzeko prest zeuden eragileak bildu dira eta horiek
aldaketara zuzendutako ezagutzazko baliabideak sortu eta moldatu dituzte.
Bestela adierazita, euskalgintzan egintza eta ezagutza uztartu dira.
615