kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

ekarri zuen, bereziki bi arrazoirengatik: lehenik, Gipuzkoa, Bizkaia,
Nafarroa eta Arabako herrialdeetan aurretik garatu ziren ekimen isolatuak
plataforma bateratzailean koordinatzea lortu zelako lehen aldiz; bigarrenik,
Euskaltzaindiaren barnean orduantxe sortu zelako Alfabetatze Batzordea,
helburu espezifikotzat zeukana helburu estrategikoak zehaztea eta gai
didaktikoak antolatzea (Iztueta, 1993c: 75-76).
Hizkuntza normalizazioaren barruan kokaturik zegoen
alfabetatzearen azken helburua, prozesua bultzatu zuen Rikardo Arregiren
asmotan, euskara berreskuratzea zen. Horregatik, hurbileko helburuen
artean, bi alfabetatze maila zeuden jarrita: batetik, oinarrizko mailak
irakurketa eta idazketaren erabilera zuzenerako gutxienezko gaitasuna
lortzea zeukan xedetzat; bestetik, bigarren maila, alegia, maila akademiko
eta landua, hizkuntzaren modernizazioa lortzera zuzenduta zegoen.
Horretarako, euskaraz dibulgazioko saiakerak, itzulpenak eta literatura
lanak argitaratuko zituen argitaletxea sortzea aurreikusten zen. Asmo horri
erantzuteko helburuarekin gauzatu ziren, hain zuzen, lehen argitaletxeak
1969az gero, hala nola Lur, Irakur Sail, Gordailu, eta abar.
Alfabetatze zereginetan parte hartutako gizarte eragileak zehazteko
orduan, Iztuetak hiru bereizten ditu. Maila desberdinetan jardun zuten
arren, hasieran isolatua zen hezkuntza fenomenoa gertakari kolektibo
bihurtzeko prozesuan eragina izan zuten, bere ustez (Iztueta, 1993c: 76-77).
Lehenik, 1960az geroztik, nazionalismo iraultzailea gizarteratzearekin
batera sortu zen dinamika politiko-soziala eta kulturala aipatzen du. Izan
ere, aurreko hamarraldian era isolatu eta mugatuan agertutako kultura
berpiztearen lehen urratsak, 60koan, adierazpen asko zituen herri
mugimendu sendo bilakatu ziren (ikastolak, bertsolaritza, literatura eta
euskal kanta berria, argitalpenak eta abar). Alfabetatze eta
523