kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

Structure) eskaini zion mugimendu kulturalari. Hegoaldean, estatuaren
administrazio gune nagusiak euskal nazionalismoaren kontroletik at
bazeuden ere, ez zen gauza bera gertatu hainbat erakunde lokaletan —
udaletxe zein diputazioetan—. Horrela, euskal nazionalismoa sendotu zen
neurrian, indar-koerlazio mesedegarriez baliatuz, proiektu berriak bideratu
izan ahal ziren politikan nahiz kulturan. Hazkunde horren eragina
nabarmena izan zen kultura eremuan, bereziki indar nazionalista
hegemonikoa izan zen instituzioetan. Adibide modura, 1917ko Bizkaiko
Diputazio hauteskundeetan nazionalismoa irabazle izan ondoren, aurrera
atera ziren egitasmo kultural garrantzitsuak: hezkuntza mailakoak —Auzo-
eskolen antolakuntza bultzatu zen— eta hizkuntzaren garapenari
zegozkionak, besteak beste —abian jarri zen Eusko Ikaskuntza sortzeko
prozesua—.
1.1.1. Hizkuntza kontzientziaren sorrera eta hizkuntzari buruzko
lehen teorizazio nazionalista. Campion eta Arana.
Pizkunde kulturalak bi gune geografiko eta kronologikotan erakutsi
zituen bere emaitzarik interesgarrienak. Guneetariko bat Nafarroan kokatu
zen, bestea Bizkaian —zehazkiago esanda, Bilbon—. Lehenengoa Arturo
Campionen buruzagitzapeko Asociación Euskara de Nabarra elkartearen
inguruan bildutako intelektualek osatu zuten. Bigarrena, Arana buru zuen
mugimendu etnonazionalistaren barnean elkarturiko kulturgile eta
politikariek. Gune horiek hizkuntzaren eta kulturaren inguruko jorraketa-
ildo desberdinak ekarri zituzten.
Lopez Adanen ustetan, nafar kulturgileen artean lehen aranisten
gainetik dagoen kalitate zientifikoa eta literarioa aurkitu daiteke. Bestalde,
478