kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

zabaldu zituen, hizkuntzari buruzko definizio berriak landuz. Modu
horretan, hizkuntza kontzientzia berriaren hazia erein zen. Alde batetik,
euskarari mendeetako gutxiespen sozialaren ikurra kendu nahi zion
kontzientzia zen eta, bestetik, hizkuntzaren erabilerari —euskal hiztunen
kasuan— eta euskararen ikasketari —erdal hiztunei zegokienez— esanahi
politiko-kultural berria eman zien kontzientzia. Garaiko euskal gazte
kulturadunek —geroko euskal protokulturgileek— sustaturiko kontzientzia
berria, hitz batean, euskararen ordezkapena gelditzera zuzendurik zegoen
—reversing language shift— eta, hartara, hiztunen eta hiztungaien habitus
linguistikoa aldatzera euskararen alde.
Euskalgintzaren eta euskal kulturgintzaren jarduerak ongi erakusten
digunez, gizarte planifikaziora eta aldaketara bideraturiko estrategiak
dominazioaren interesei lotuta ez ezik erresistentziakoei ere elkarturik
agertzen dira Aro Modernoan. Horrela, aldaketa legalak eta instituzionalak
ezinezkoak ziren garaian, kultura mugimenduak eta mugimendu
kulturgileek hartu zituzten beren gain hizkuntza arautzeko eta
planifikatzeko ardurak —politikoki eraturiko hizkuntza komunitateetan,
aldiz, eginkizun horiek estatuek burutu izan dituzte Modernitatean—.
Horrenbestez, mugimenduak hizkuntza gutxituaren transmisio eta erabilera
prozesuetan eragiteko estrategiak garatu zituen; besteak beste, lehen
mailako hezkuntza eta hizkuntza estandarizazioa bultzatu zituen. Jakina,
euskalgintzaren botere formalaren gabeziari zegokionez, behin-
behinekotasun eta estutasun handiekin burutu zituen mugimenduak
proiektu horiek guztiak. Eta, jakina, helburu asko ezin izan ziren
hezurmamitu —batez ere hizkuntzaren erabilerari buruzkoak—. Baina,
mugimenduaren eta haren kulturgileen etengabeko jardunaren ondorioz,
hizkuntzaren gaineko planifikazioa eta interbentzioaren ideiak, baita
mugimenduak erabilitako baliabide kognitiboei lotutakoak ere, euskal
538