kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

ere, euskarazko kultura esparruaren azpiinstituzionalizazioak, zehazkiago,
oraintsu arte unibertsitaterik eduki ez izanak, baldintzatu egin du
kulturgileen prestakuntza prozesua. Halatan, bai sozializazio prozesua, bai
ondorengo rolaren eraikuntza eta kontsakrazioa, akademiatik kanpo egin da
hainbat eta hainbat alditan —batez ere azken belaunaldietakoak ez diren
kulturgileen kasuetan—. Beraz, kultura nagusietan ohikoak diren kultura-
instituzio legitimoetan eraiki ordez, eliza katolikoaren instituzioetan,
esparru politikoaren erakundeetan, gizarte mugimenduek sortutako kultura
erakundeetan eta beste gune sozial batzuetan eraiki dituzte beraien rolak eta
nortasunak belaunaldi zaharretako euskal kulturgile askok.
Askotan intelektualak lotzen dira akademiko munduan dagoen jendearekin,
baina bai daude (…) akademitik kanpo zenbait intelektual daudena gutxienez
gurea bezalako egoerako herrietan. Gure kasuan badaude zenbat intelektual
akademitik kanpo daudenak eta askotan akademian bertan daudenak baino
gauza interesanteagoak esaten dituztenak gure egoerako errealitatea
esplikatzeko (1. Elkarrizketa).
Ikusten ari garenez, euskararen minorizazioak bi motatako ondorioak
izan ditu: batzuk kultura esparruaren eraketan gauzatu direnak, beste
batzuk kulturgileen eraketan eragina izan dutenak. Batetik, minorizazioak
eragindako baliabide urritasunak euskalgintzako esparrua eratzeko modua
baldintzatu du. Dudarik gabe, instituzio politikoen gabeziak eta haien
ekimen ezak ordainetan ekarri du herri ekimenaren sustapena.
Horrenbestez, elkarrizketan azaltzen den bezala, baliabide ezak eta premiak
zabaldu egin ditu, besteak beste, sorkuntzarako eta egintzarako bideak.
Bat batean iruditzen zait bi zentzutan behintzat baldintza dezakeela. Bata
minorizatuta dagoen gauza bat, hizkuntzarena kasu, dan heinean, normalean
baliabide gutxiago… denetik gutxiago izaten da eta, alde horretatik, zailtasun
bat, zailtasun gehitu bat da, eta, alde horretatik esaten zaiguna baliabideetan
gutxiago da, ezta? Beste hizkuntza batzuekin edo kultura normalizatuago
batzuekin konparatzen denean. Faktore hori, uste det, baiezta daitekeela. Beste
bat izango litzake hau, baita ere datu intuitiboa da, baina positiboa izango
litzake: iruditzen zait, beste gauza askokin bezala, beharrak suspertu egiten
580