kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

zuzenean lotuta dago hizkuntzaren auziari. Eta hizkuntzaren bizitza
interbentzio politikoaren —edo interbentzio ezaren— mende dago. Horiek
horrela, Euskal Herriak bizi duen egoera politikoak erabateko eragina
dauka hizkuntzaren gorabeheretan, besteak beste, euskalgintzaren delako
autonomian. Hala, kulturaren autonomia zalantzatan geratzen da gatazka
politikoak esparruaren mugak igarotzen dituen uneetan. Eta hori oso sarri
jazo ohi da euskalgintzaren barnean. Autonomi urratzea ohikoa izan da
euskal esparru politiko autonomikoan burututako barneko gatazkek
hizkuntzaren eta kulturaren eremura jauzi egin dutenean. Euskal
nazionalismoaren zatiketak eta indar politiko abertzaleen eta espainiarren
arteko liskarrek eragotzi egin dute kulturari buruzko adostasuna —bereziki
hizkuntza politikan— 309 . Beste alde batetik, ikusgarriagoak izan dira estatu
esparrutik sortutako konflikto politikoek euskalgintzan eragin dituzten
astinaldi puntualak. Izan ere, euskara eta euskal kultura nazionalismoaren
ondaretzat ez ezik ETAren adierazpentzat ere hartuak izan ondoren,
trantsizioaren ostean ere estatu politikak zigor politiko modura erabili du
behin baino gehiagotan euskal kulturaren aurkako zigorra. Esan nahi baita,
gatazka politikoak euskararen eta euskal kulturaren aurkako jazarpen
moldea hartu du halakoetan. Bada, kulturaren ustezko autonomia erabat
309 1995ean honako hau zioten Tejerinak, Fernández Sobradok eta Aierdik,
hizkuntzaren auziari buruz: La progresiva politización de la esfera lingüística durante
la década de los 80 desencadenó una espiral de conflictos entre diversos sectores
nacionalistas con planteamientos ideológicos divergentes (PNV, EA, EE versus HB) así
como una confrontación directa entre el movimiento social (AEK, EHE, EKB) y el
Gobierno Vasco. En los últimos años, asistimos a una transformación radical de esta
situación de conflicto que está conduciendo hacia una lenta pero progresiva estructura
de colaboración entre los distintos sectores sociales implicados en la recuperación
lingüística, al tiempo que las relaciones entre Instituciones Públicas y movimiento
social se hacen más fluídas. Paradójicamente, a medida que este conflicto, que ha sido
central en el mundo lingüístico, se traslada a un segundo plano, emerge un motivo de
disputa política entre sectores sociales que se identifican con el nacionalismo vasco y
los que no, entre organizaciones políticas que impulsan de manera decidida el
establecimiento de una sociedad vasca bilingüe y organizaciones políticas que
entienden que este proceso debe ralentizarse (Tejerina, Fernádez Sobrado, Aierdi,
1995: 157).
629