kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

eno, garbi dago tokian tokiko jardun intelektualak, tokian tokiko sustapena,
lana eta egiteko, jardun intelektualak ere lotuta egon behar du tokian tokiko
ezaugarrietara. Beste tema bat da gero erabiltzea beste hizkuntzak nolabait
gehigarriren bat jasotzeko, jasotzeko hor dauden beste aportazio teoriko
praktikoak eta zeurea zabaltzeko, zeure aportazioak egiteko (…) Euskal
intelektualak seguraski bai hautu bat egiten du. Joxe Azurmendik (…) bere
aportazioa euskaraz egin du eta aportazio mundiala dena eta nire ustez oso-oso
goi mailakoa izanik, berak egiten duen hautu horretan ba euskaraz egiten du
(…) Zeri begira ari da lanean Joxe Azurmendi bat, Odriozola bat edo Etxenike
bat? Etxenikek egiten duen aportazioa izanik ere euskal kulturari begira, berak
egiten duen lana ba seguraski lan hori ingelesez egin beharko du, hein handi
batean, ez seguru asko egunero hemen egiten ari direna, baina nolabait
produktu aplikatuekin egiten dituzten produtuak edo ingelesez egiten ari dira.
Hautu bat dago hor? (…) Seguraski behartuta egongo da bera, esan nahi dut
bere arloaren ezaugarriengatik eta egin beharko du seguraski (…) Gero egiten
ditu artikuluak, gazteleraz, euskaraz. Baina, behartuta dago. Azurmendi batek
egiten duen aportazioa? Hor igual badago bai marjen handiagoa esateko…
Gero hautaketa horiek? Ba ez dakit. Gero ja beste maila batean sartzen gara;
norberaren izate eta tradizioarekin eta nondik datorren eta horrekin guztiarekin
ere lotuta dago. Joxe Azurmendi nondik dator, ni nondik nator? Es ke hemendik
nator (…) Ba nolabait naturaltasunez bezala esatea, ba hala egiten dut ez da ere
holako bidegurutze bat, zer egin behar dut, hau ala bestea, euskaraz ala
erderaz, ez? Izan leike, baten batek igual eduki du eta pentsatu du baina
pentsatzen dut hemen gehientsuenek, egonik ere hautuaren zera, normaltasun
batekin erantzun duela (…) Edozein idazlek behar dituen zabalkundeak eta
sosak, noski, ze bizi behar du. Beraz, nik uste dut hor badaudela hiru elementu
horiek: naturaltasunarena, eta hala behar du eta hemen ari naiz eta honi
erantzun nahi diot, eta nire historia eta nire izatea eta hori guztia. Badago
hautuaren marjen bat. Eta gero, beste aldetik ere, segun eta nola eta zein
arlotan eta abar, behartuta ere, beren bideak ere eginak daude. Orduan hor
kokatu behar da (4. Elkarrizketa).
Txikitasunak badauzka abantailak kulturgilearen zereginetarako. Izan
ere, tamaina txikiko hizkuntza komunitatean kulturgileak taldearen barnean
eragina sortzeko aukera handiagoak izan ditzake. Haatik, esan dugunez,
euskaraz sortutako kultura, kultura txikia izateaz gain, kultura gutxitua
dugu; bizikidetza asimetrikoan dago gizarte bereko erdal kulturekin. Euskal
kulturgileentzat minorizazioak dauzkan ondorioetako batzuk aipatzen dira
ondorengo elkarrizketan: hizkuntzen arteko ukipen egoeran, erdarazko
kultura esparruan ez dago euskal kulturgileen —zehazki, idazle nagusien—
berririk. Aitzitik, erdal kulturgile nagusiak ezagunak dira euskaldunen
577