kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

kultura mugimenduaren behinolako eginkizunak eurenganatu dituzte —
baita bestelako mugimenduenak ere, jakina—.
Autonomia Erkidegoaren instituzionalizazio prozesuaren bilakaera,
dena den, anbiguotasunez beteta burutu da. Era askotako arrazoiak daude
tartean. Ezin da ahaztu, batetik, botere autonomikoa estatutik eratorritakoa
izateaz gain estatuak ezarritako muga juridiko eta eskumenen araberakoa
dela eta, bestetik, mugarri horiekin ados ez dagoen indar nazionalista batek
kudeatu duela orain arte botere esparru hori. Abiapuntu horrek itxura
kontraesankorra eman dio eraikuntza autonomikoari. Horiek horrela, botere
autonomikoaren kudeatzaile izandako nazionalismo kontserbadoreak, muga
horiekin jokatuta ere, eskuratutako baliabideekin bizitza sozialeko alor
guztiak instituzionalizatu nahi izan ditu bere aginte esparruan, eta horrela,
bere interesen kontrolpean jarri —emaitza gaininstituzionalizazioa izan da,
zenbaiten ustez, estatu bat eratzen ariko bailitzan jardun baitu alderdi
hegemonikoak—. 282 Aipatu instituzionalizazioa goiz-goizdanik jarri zen
abian kultura esparruan, hala erakunde berrien sorreraren bitartez —Euskal
Irrati-Telebista (ETB), Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzeko
Erakundea (HABE)—, nola lege eta araudiak bide zirela —Ikastolen
Titularitate Publikoaren Arautegia (1979), Euskararen Erabilera Arautzeko
Legea (1982)—. Ebazpen horiek kultura eta hizkuntzaren esparrua arautu
ez ezik administrazioaren eginkizunaren mende ere jarri zuten hura, halako
moldez non, behinola kultura mugimenduak zenbait arlotan zeukan
282 Horixe da A. Gurrutxagaren tesia: Por razones institucionales, por razones
económicas y por razones ideológicas, la construcción autonómica
sobreinstitucionaliza la vida social y política vasca. El pragmatismo del partido
mayoritario (PNV), así como su concepción del País Vasco, derivado de la tradición
que protege, identifica la construcción nacional con la sobreinstitucionalización y con
el hecho de que con la institucionalización se construye el País Vasco, de igual modo
que si se estuviera levantando la estructura administrativa de un nuevo estado (…) La
estructura institucional refleja los intereses del partido hegemónico así como la
necesidad de sostener las clientelas que disfrutan de los bienes particulares que la
estructura política puede trasladarles (Gurrutxaga, 1996: 157; 158).
551